1944

3 października 1944 r. – po podpisaniu poprzedniego dnia w Ożarowie Mazowieckim „Układu o zaprzestaniu działań wojennych” – rozpoczął się masowy exodus ludności cywilnej Warszawy do obozu przejściowego w Pruszkowie. W wyniku pertraktacji w Ożarowie strona niemiecka zobowiązała się do: nierozdzielania rodzin, podniesienia wieku wywożonych do III Rzeszy do lat 16, a także obniżenie tej granicy dla kobiet do lat 45, a dla mężczyzn do 50. W punktach 9 i 10 „Układu o zaprzestaniu działań wojennych” czytamy m.in.: „W stosunku do ludności cywilnej, znajdującej się w okresie walk w mieście Warszawie, nie będzie stosowana odpowiedzialność zbiorowa.” (p. 9), a także: „Żądana przez dowództwo niemieckie ewakuacja ludności cywilnej miasta Warszawy zostanie przeprowadzona w czasie i w sposób oszczędzający ludności zbędnych cierpień.” (p. 10). Ustalenia te były jednak nagminnie łamane. Największa fala wysiedlonych, głównie ze Śródmieścia, opuściła miasto zaraz po podpisaniu układu. Według szacunków niemieckich od 3 do 7 października miasto opuściło około 170 tysięcy osób. Z powodu przepełnienia pruszkowskiego obozu Niemcy utworzyli trzy dodatkowe obozy przejściowe: w Ursusie, Włochach i w Piastowie. Exodus ludności cywilnej Warszawy zakończył się około 10 października, kiedy granice miasta opuściły ostatnie transporty ludności Śródmieścia. Jednak do końca października trwała ewakuacja szpitali warszawskich, które przenoszono do podwarszawskich miejscowości, m. in. do Milanówka czy Podkowy Leśnej oraz na teren GG, m.in. do Krakowa (np. Szpital Ujazdowski). Na terenie miasta pozostali jedynie tzw. robinsonowie – osoby, które nie zdecydowały się na wyjście z miasta i ukrywały się w ruinach.