1902

7 lipca 1902 roku „Kurjer poranny” donosił:

• Można kawał kraju przejechać i nie spotkać takiej miejscowości jak Pruszków. Urzędowo zwie się on wsią ma jednak 4,000 mieszkańców, 5 fabryk, około 100 domów murowanych i trzy wspaniałe parki z pałacami, należące do pp. hr. Potulickiego, hr. Branickiego i p. Bersohna. Proszę mi pokazać podobną wieś w kraju. Zaznaczyć trzeba jednak fakt niebywały w innych miejscowościach. Oto w Pruszkowie niema ani kościoła, ani sądu gminnego, ani kancelarji gminnej. Sąd i gmina znajduje się aż w Skoroszach, 8 wiorst odległych od Pruszkowa. A choć pruszkowianie zaciekle się upominają, aby zarząd gminny i sąd przenieść do Pruszkowa, ale jak dotychczas głos ich jest głosem wołającego na puszczy.
• Oddawna Pruszków ma opinję miejscowości niezdrowej. Nizkie położenie i obfitość wód wytwarza jakoby malarję. Jest to wierutny fałsz! Obfite zadrzewienie Pruszkowa dostarcza dużo tlenu, zbawczo działającego na organizm ludzki, czego wymownym dowodem są nie tylko starzy ludzie, ale i cale gromady dzieciaków zdrowych i czerstwych. Z wielu względów Pruszków jest doskonałem miejscem na letnie mieszkanie i na stały pobyt. Że podczas deszczów tworzy się błoto nie do przebycia i że oświetlenie jest niżej krytyki, to niedogodności te łatwo możnaby było usunąć, gdyby zarząd gminy znajdował się na miejscu. Największą jednak niedogodnością dla nas jest brak kościoła. Mieszkańcy Pruszkowa zmuszeni są jeździć na nabożeństwa do Warszawy lub chodzić do kościoła parafialnego w Żbikowie, odległego od Pruszkowa o 2 1/2 wiorsty. Aby temu zaradzić, hr. Potulicki ofiarował ze swych gruntów obszerny plac pod budowę kościoła i złożył na ten cel kilkanaście tysięcy rubli; parafjanie pruszkowscy Bebrali ze składek również około 12,000 rb. jakiś dobroczyńca ofiarował cegłę, więc w tych przyjaznych warunkach jeszcze w tym roku rozpocznie się budowa kościoła.
• Pruszków posiada kilkanaście jatek i sklepów rzeźniczych, nie mówiąc już o różnych sklepach spożywczych i t. z w. galanteryjnych. Jest również szkoła elementarna dla dzieci, oraz ochronka, założona przez hr. Potulicką.