menu
  • Źródło: Archiwum Krystyny i Zdzisława Zaborskich

Opis: Lokomotywa na stacji w Pruszkowie

  • Źródło: Archiwum Krystyny i Zdzisława Zaborskich
  • Rok: 1923

Opis: W tle pałacyk Ignacego Więckowskiego, który stał się siedzibą Towarzystwa Gimnastycznego Sokół

  • Źródło: Biblioteka Narodowa w Warszawie, Polona
  • Rok: 1926
  • Źródło: Archiwum Krystyny i Zdzisława Zaborskich
  • Autor: Ziemowit Zaborski
  • Rok: 1930

Opis: Wiatrak w Parzniewie

Opis: Otwarcie sezonu Pruszkowskiego Towarzystwa Cyklistów - przed kościołem na Żbikowie, 23 IV 1933

  • Źródło: Archiwum Krystyny i Zdzisława Zaborskich

Opis: Park Bersona

  • Źródło: Archiwum Krystyny i Zdzisława Zaborskich
  • Rok: 1939

Opis: Katastrofa kolejowa w Pruszkowie

  • Źródło: Biblioteka Narodowa w Warszawie, Polona

Nieistniejący już park Bersohna usytuowany był nad rzeką Utratą. Jego granice wyznaczały tory drogi żelaznej warszawsko-wiedeńskiej i dzisiejsze ulice Parkowa, Sobieskiego oraz Kościuszki. Po zakończeniu I wojny światowej teren parku rozparcelowano, a wyznaczone działki sprzedano pod zabudowę. Wykonane przed I wojną fotografie pochodzą z archiwum rodziny Wolframów, które udostępnili Muzeum Dulag 121 państwo Krystyna i Zdzisław Zaborscy.

Staw w parku Bersohna...

Staw w parku Bersohna...

  • Źródło: Archiwum Krystyny i Zdzisława Zaborskich

Staw w parku Bersohna...

Staw w parku Bersohna...

  • Źródło: Archiwum Krystyny i Zdzisława Zaborskich

Park Bersohna...

Park Bersohna...

  • Źródło: Archiwum Krystyny i Zdzisława Zaborskich

Staw w parku Bersohna...

Staw w parku Bersohna...

  • Źródło: Archiwum Krystyny i Zdzisława Zaborskich

Lodownia w parku Bersohna...

Lodownia w parku Bersohna...

  • Źródło: Archiwum Krystyny i Zdzisława Zaborskich

Staw w parku Bersohna...

Staw w parku Bersohna...

  • Źródło: Archiwum Krystyny i Zdzisława Zaborskich

Wszystkie poniższe afisze pochodzą ze zbiorów Biblioteki Narodowej w Warszawie i pochodzą ze strony Polona.

Wszystkie poniższe afisze pochodzą ze zbiorów Biblioteki Narodowej w Warszawie i pochodzą ze strony Polona.

Afisz zapraszający na zabawę na rzecz budowy kościoła św. Kazimierza...

Afisz zapraszający na zabawę na rzecz budowy kościoła św. Kazimierza...

  • Rok: 1926
  • Źródło: Biblioteka Narodowa/Polona

Afisz zapraszający na zabawę na rzecz budowy kościoła św. Kazimierza...

Afisz zapraszający na zabawę na rzecz budowy kościoła św. Kazimierza...

  • Rok: ok. 1933
  • Źródło: Biblioteka Narodowa/Polona

Pruszkowskie Towarzystwo Cyklistów – sezon 1933 r.

Pruszkowskie Towarzystwo Cyklistów powstało w 1927 roku z inicjatywy J. Kowalskiego. Początkowo jego siedziba mieściła się przy ulicy Nadrzecznej, a od lat 30. przy ulicy Pięknej 9a. Towarzystwo organizowało liczne imprezy, m.in. uroczyste otwarcia i zamknięcia sezonu, biegi kolarskie na różnych dystansach oraz zloty cyklistów. Fotografie dokumentujące sezon 1933 roku pochodzą z archiwum Stefana Woydy znajdującego się obecnie w zbiorach Książnicy Pruszkowskiej.

Otwarcie sezonu TCP - przed kościołem, 23 IV 1933...

Otwarcie sezonu TCP - przed kościołem, 23 IV 1933...

Otwarcie sezonu TCP - Powrót z kościoła, 23 IV 1933...

Otwarcie sezonu TCP - Powrót z kościoła, 23 IV 1933...

Wbijanie gwoździa przez prezesa Kluby Skoda w sztandar TCP, 14 V 1933...

Wbijanie gwoździa przez prezesa Kluby Skoda w sztandar TCP, 14 V 1933...

Motocyklowy zjazd gwiazd, 21 V 1933...

Motocyklowy zjazd gwiazd, 21 V 1933...

Mogiła Powstańców pod Warką, 3 VII 1933 ...

Mogiła Powstańców pod Warką, 3 VII 1933 ...

Warka - Nad Pilicą wycieczka TCP, 3 VII 1933...

Warka - Nad Pilicą wycieczka TCP, 3 VII 1933...

Milanówek, 5 VII 32...

Milanówek, 5 VII 32...

Warka, "poleżenie" wycieczki Towarzystwa Cyklistów Pruszkowskich, 30 VII 1933...

Warka, "poleżenie" wycieczki Towarzystwa Cyklistów Pruszkowskich, 30 VII 1933...

Warka - Nad grobem Wysockiego, 3 VIII 1933...

Warka - Nad grobem Wysockiego, 3 VIII 1933...

Wieliczka, 5 VIII 1933...

Wieliczka, 5 VIII 1933...

Popowo nad Bugiem - wycieczka TCP, 15 VIII 1933...

Popowo nad Bugiem - wycieczka TCP, 15 VIII 1933...

Popowo nad Bugiem - przed powrotem, 15 VIII 1933...

Popowo nad Bugiem - przed powrotem, 15 VIII 1933...

W drodze do Arkadii, 20 VIII 1933...

W drodze do Arkadii, 20 VIII 1933...

Bolimów, 20 VIII 1933...

Bolimów, 20 VIII 1933...

Bieg 100 km o mistrzostwo miasta Pruszkowa - Po rozdaniu nagród, 3 IX 1933...

Bieg 100 km o mistrzostwo miasta Pruszkowa - Po rozdaniu nagród, 3 IX 1933...

Wilanów - 250-lecie Odsieczy wiedeńskiej,, 17 IX 1933...

Wilanów - 250-lecie Odsieczy wiedeńskiej,, 17 IX 1933...

Wilanów - 250-lecie Odsieczy wiedeńskiej - przed pałacem, 17 IX 1933...

Wilanów - 250-lecie Odsieczy wiedeńskiej - przed pałacem, 17 IX 1933...

Skolimów - przed kościołem, 17 IX 1933...

Skolimów - przed kościołem, 17 IX 1933...

Bieg skończony 25 km, 24 IX 1933...

Bieg skończony 25 km, 24 IX 1933...

Członkowie Towarzystwa Cyklistów Pruszkowskich, 1933...

Członkowie Towarzystwa Cyklistów Pruszkowskich, 1933...

Człokowie Towarzystwa Cyklistów Pruszkowskich, 1933...

Człokowie Towarzystwa Cyklistów Pruszkowskich, 1933...

Zamknięcie sezonu TCP - Po biegu 50 km i Seniorów 20 km, 1 X 1933...

Zamknięcie sezonu TCP - Po biegu 50 km i Seniorów 20 km, 1 X 1933...

Zamknięcie sezonu TCP, 1 X 1933...

Zamknięcie sezonu TCP, 1 X 1933...

7 czerwca 1939 roku nieopodal dworca w Pruszkowie miała miejsce tragiczna w skutkach katastrofa kolejowa. W wypadku śmierć poniosło 9 osób, a ponad 30 zostało rannych. W rodzinnym archiwum Krystyny i Zdzisława Zaborskich zachował się album z fotografiami Ziemomysła Zaborskiego dokumentującymi to tragiczne wydarzenie. Warto dodać, że wszystkie zdjęcia pan Ziemomysł wykonał z ukrycia, bowiem na miejscu katastrofy obowiązywał całkowity zakaz fotografowania.

Katastrofa kolejowa w Pruszkowie, 7 VI 1939...

Katastrofa kolejowa w Pruszkowie, 7 VI 1939...

  • Rok: 7 VI 1939
  • Autor: Ziemomysł Zaborski.
  • Źródło: Ze zbiorów Krystyny i Zdzisława Zaborskich

Katastrofa kolejowa w Pruszkowie, 7 VI 1939...

Katastrofa kolejowa w Pruszkowie, 7 VI 1939...

  • Rok: 7 VI 1939
  • Autor: Ziemomysł Zaborski.
  • Źródło: Ze zbiorów Krystyny i Zdzisława Zaborskich

Katastrofa kolejowa w Pruszkowie, 7 VI 1939...

Katastrofa kolejowa w Pruszkowie, 7 VI 1939...

  • Rok: 7 VI 1939
  • Autor: Ziemomysł Zaborski.
  • Źródło: Ze zbiorów Krystyny i Zdzisława Zaborskich

Katastrofa kolejowa w Pruszkowie, 7 VI 1939...

Katastrofa kolejowa w Pruszkowie, 7 VI 1939...

  • Rok: 7 VI 1939
  • Autor: Ziemomysł Zaborski.
  • Źródło: Ze zbiorów Krystyny i Zdzisława Zaborskich

Katastrofa kolejowa w Pruszkowie, 7 VI 1939...

Katastrofa kolejowa w Pruszkowie, 7 VI 1939...

  • Rok: 7 VI 1939
  • Autor: Ziemomysł Zaborski.
  • Źródło: Ze zbiorów Krystyny i Zdzisława Zaborskich

Katastrofa kolejowa w Pruszkowie, 7 VI 1939...

Katastrofa kolejowa w Pruszkowie, 7 VI 1939...

  • Rok: 7 VI 1939
  • Autor: Ziemomysł Zaborski.
  • Źródło: Ze zbiorów Krystyny i Zdzisława Zaborskich

Katastrofa kolejowa w Pruszkowie, 7 VI 1939...

Katastrofa kolejowa w Pruszkowie, 7 VI 1939...

  • Rok: 7 VI 1939
  • Autor: Ziemomysł Zaborski.
  • Źródło: Ze zbiorów Krystyny i Zdzisława Zaborskich

Katastrofa kolejowa w Pruszkowie, 7 VI 1939...

Katastrofa kolejowa w Pruszkowie, 7 VI 1939...

  • Rok: 7 VI 1939
  • Autor: Ziemomysł Zaborski.
  • Źródło: Ze zbiorów Krystyny i Zdzisława Zaborskich

Katastrofa kolejowa w Pruszkowie, 7 VI 1939...

Katastrofa kolejowa w Pruszkowie, 7 VI 1939...

  • Rok: 7 VI 1939
  • Autor: Ziemomysł Zaborski.
  • Źródło: Ze zbiorów Krystyny i Zdzisława Zaborskich

Katastrofa kolejowa w Pruszkowie, 7 VI 1939...

Katastrofa kolejowa w Pruszkowie, 7 VI 1939...

  • Rok: 7 VI 1939
  • Autor: Ziemomysł Zaborski.
  • Źródło: Ze zbiorów Krystyny i Zdzisława Zaborskich

Katastrofa kolejowa w Pruszkowie, 7 VI 1939...

Katastrofa kolejowa w Pruszkowie, 7 VI 1939...

  • Rok: 7 VI 1939
  • Autor: Ziemomysł Zaborski.
  • Źródło: Ze zbiorów Krystyny i Zdzisława Zaborskich

Katastrofa kolejowa w Pruszkowie, 7 VI 1939...

Katastrofa kolejowa w Pruszkowie, 7 VI 1939...

  • Rok: 7 VI 1939
  • Autor: Ziemomysł Zaborski.
  • Źródło: Ze zbiorów Krystyny i Zdzisława Zaborskich

Przedwojenne fotografie podpruszkowskiej wsi Parzniew pochodzą ze zbiorów Krystyny i Zdzisława Zaborskich. Pierwsze dwa zdjęcia, wykonane jeszcze przed I wojną światową, należały do rodzinnego archiwum rodziny Wolframów; kolejne trzy wykonanał w maju 1930 roku Ziemomysł Zaborski.

Przejazd kolejowy w Parzniewie przed I wojną światową...

Przejazd kolejowy w Parzniewie przed I wojną światową...

  • Źródło: Zbiory Krystyny i Zdzisława Zaborskich

Droga od przejazdu w Parzniewie w kierunki wsi z widokiem na wiatrak...

Droga od przejazdu w Parzniewie w kierunki wsi z widokiem na wiatrak...

  • Źródło: Zbiory Krystyny i Zdzisława Zaborskich

Mogiła powstańców styczniowych w Parzniewie...

Mogiła powstańców styczniowych w Parzniewie...

  • Rok: maj 1930
  • Autor: Ziemomysł Zaborski
  • Źródło: Zbiory Krystyny i Zdzisława Zaborskich

Wiatrak w Parzniewie...

Wiatrak w Parzniewie...

  • Rok: maj 1930
  • Autor: Ziemomysł Zaborski
  • Źródło: Zbiory Krystyny i Zdzisława Zaborskich

Wiatrak w Parzniewie...

Wiatrak w Parzniewie...

  • Rok: maj 1930
  • Autor: Ziemomysł Zaborski
  • Źródło: Zbiory Krystyny i Zdzisława Zaborskich

Usytuowany nad rzeką Utratą Park Anielin mieścił się u zbiegu obecnych ulic Prusa, Zimińskiej-Sygietyńskiej oraz Różanej. W 1875 roku teren ten kupił warszawski rejent Marceli Zieliński, który pod koniec XIX w. wybudował tam letnią rezydencję na cześć córki nazwaną „Anielin”, a także stworzył urokliwy park ze stawem zasilanym wodami Utraty. Niestety w wyniku ostrzału artyleryjskiego Pruszkowa w 1914 roku willa spłonęła. Choć niszczejący w pierwszych dekadach po I wojnie park pozostał własnością Zielińskich, mieszkańcy Pruszkowa mogli z niego swobodnie korzystać. W 1930 roku Rada Miejska odkupiła od właścicieli „Anielin” i utworzyła tam pierwszy ogólnodostępny, bezpłatny park miejski w Pruszkowie. W latach 30. „Anielin” stał się jednym z najpopularniejszych miejsc wypoczynku pruszkowian, gdzie organizowane były festyny, potańcówki, zawody strzeleckie, zaś zimą zawody łyżwiarskie.

Willa "Anielin" rejenta Marcelego Zielińskiego z końca XIX w. lub początku XX wieku, która spłonęła ...

Willa "Anielin" rejenta Marcelego Zielińskiego z końca XIX w. lub początku XX wieku, która spłonęła w 1914 roku w wyniku ostrzału artyleryjskiego Pruszkowa. Od wczesnych lat 30. na terenie byłej posiadłości Zielińskiego znajduje się park miejski Anielin...

Willa "Anielin" rejenta Marcelego Zielińskiego z końca XIX w. lub początku XX wieku, która spłonęła ...

Willa "Anielin" rejenta Marcelego Zielińskiego z końca XIX w. lub początku XX wieku, która spłonęła w 1914 roku w wyniku ostrzału artyleryjskiego Pruszkowa. Od wczesnych lat 30. na terenie byłej posiadłości Zielińskiego znajduje się park miejski Anielin...

Rejent Zieliński z córką przed willą Anielin...

Rejent Zieliński z córką przed willą Anielin...

  • Źródło: Książnica Pruszkowska

Park Anielin, międzywojnie...

Park Anielin, międzywojnie...

  • Źródło: Książnica Pruszkowska

Bracia Raczyńscy w parku Anielin...

Bracia Raczyńscy w parku Anielin...

  • Źródło: Zbiory Jadwigi Leleniak

Piotr Płoski w parku Anielin...

Piotr Płoski w parku Anielin...

  • Źródło: Zbiory Jadwigi Leleniak

Pałacyk w dzisiejszym parku Kościuszki wzniesiony został w 1876 roku przez Ignacego Więckowskiego. Kolejnymi właścicielami byli  Aleksander Stępiński i Ksawery Pusłowski, który przed wybuchem I wojny światowej odsprzedał (bądź przekazał) budynek Stowarzyszeniu Księży Emerytów gnieźnieńskiej Kurii Arcybiskupiej. Uszkodzony podczas ostrzału artyleryjskiego Pruszkowa w 1914 roku stał nieużywany aż do 1924 roku, kiedy wynajęło go i odremontowało Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”. Wtedy też od strony wschodniej dobudowano do pałacyku scenę. Podczas II wojny światowej w budynku mieściła się siedziba pruszkowskiej delegatury Rady Głównej Opiekuńczej, a obecnie Szkoła Muzyczna i Dom Kultury.

W tle pałacyk Ignacego Więckowskiego, który stał się siedzibą Towarzystwa Gimnastycznego Sokół, kwie...

W tle pałacyk Ignacego Więckowskiego, który stał się siedzibą Towarzystwa Gimnastycznego Sokół, kwiecień 1923...

W tle pałacyk Ignacego Więckowskiego, który stał się siedzibą Towarzystwa Gimnastycznego Sokół, kwie...

W tle pałacyk Ignacego Więckowskiego, który stał się siedzibą Towarzystwa Gimnastycznego Sokół, kwiecień 1923...

Przed pałacykiem w Pruszkowie, styczeń 1920...

Przed pałacykiem w Pruszkowie, styczeń 1920...

Pałacyk w okresie międzywojennym...

Pałacyk w okresie międzywojennym...

Pałacyk "Sokoła"...

Pałacyk "Sokoła"...

Dzieci z półkolonii, zorganizowanej przez Radę Główną Opiekuńczą, przed pałacykiem Sokoła...

Dzieci z półkolonii, zorganizowanej przez Radę Główną Opiekuńczą, przed pałacykiem Sokoła...

  • Rok: 1943
  • Źródło: Zbiory Krystyny i Zdzisława Zaborskich

Pałacyk Sokoła, lata 1937-1939...

Pałacyk Sokoła, lata 1937-1939...

  • Źródło: Archiwum Wydziału Geodezji i Gospodarki Nieruchomościami Powiatu Pruszkowskiego

Uroczystość poświęcenia sztandaru Tow. gimn. ,,Sokół“. Grupa uczestników przed frontem Sokolni Prusz...

Uroczystość poświęcenia sztandaru Tow. gimn. ,,Sokół“. Grupa uczestników przed frontem Sokolni Pruszkowie, "Głos Pruszkowa" nr 14-15, 15 VII 1929 r....

Karta pocztowa przedstawiająca Pałacyk "Sokoła" przed 1939 r....

Karta pocztowa przedstawiająca Pałacyk "Sokoła" przed 1939 r....

  • Źródło: Biblioteka Narodowa/Polona

Budynek dzisiejszego „Kościucha” ufundowany został przez hrabiego Antoniego Potulickiego i współzałożyciela fabryki ołówków Stanisława Majewskiego. Szkoła powstała w 1905 roku, ale imię Tadeusza Kościuszki nadano szkole dopiero w 1917 roku w ramach obchodów 100-lecia śmierci generała. W 1931 roku do ceglanej siedziby szkoły dobudowano dwa górne piętra. Do wczesnych lat powojennych działała ona jako szkoła powszechna, dopiero w latach 50. przekształcona ją w liceum ogólnokształcące.

Szkoła powszechna przy ulicy Kościuszki (później, od 1917 roku nosząca imię Tadeusza Kościuszki)...

Szkoła powszechna przy ulicy Kościuszki (później, od 1917 roku nosząca imię Tadeusza Kościuszki)...

  • Rok: ok. 1910
  • Źródło: Zbiory Krystyny i Zdzisława Zaborskich

Uczniowie podczas pochodu, 3 V 1935 r....

Uczniowie podczas pochodu, 3 V 1935 r....

  • Źródło: Książnica Pruszkowska

Koniec roku szkolnego, międzywojnie...

Koniec roku szkolnego, międzywojnie...

  • Źródło: Książnica Pruszkowska

Portrety ulic: Kościuszki (dawna Starowiejska)

Ulica Kościuszki, dawniej Starowiejska, to jedna z najstarszych pruszkowskich ulic pamiętająca jeszcze czasy folwarku Pruszków. Biegnie od okolic dworca kolejowego na południowy wschód aż do ulicy Bolesława Prusa, gdzie we wnęce muru okalającego majątek potulickich w międzywojniu mieściła się figura Matki Boskiej. Od początku istnienia osady a następnie miasta Pruszkowa ulica Staromiejska pełniła funkcję jednej z głównych arterii miasta. To tędy biegły szyny tramwaju konnego łączącego Pruszków z Komorowem, to przy niej Ignacy Więckowski wybudował otoczony parkiem pałacyk (dziś zwany pałacykiem Sokoła), a kilka lat później dzięki staraniom hrabiego Antoniego Potulickiego i Stanisława Majewskiego wybudowano pierwszą pruszkowską szkołę powszechną (obecnie liceum im. Tadeusza Kościuszki).

Szkoła powszechna przy ulicy Kościuszki (później, od 1917 roku nosząca imię Tadeusza Kościuszki)...

Szkoła powszechna przy ulicy Kościuszki (później, od 1917 roku nosząca imię Tadeusza Kościuszki)...

  • Rok: ok. 1910
  • Źródło: Zbiory Krystyny i Zdzisława Zaborskich

Stajnia przy ul. Kościuszki 41...

Stajnia przy ul. Kościuszki 41...

Figura Matki Boskiej ...

Figura Matki Boskiej ...

  • Źródło: Archiwum Woydy/Książnica Pruszkowska

Pierwszy murowany budynek dworca kolejowego powstał w 1888 roku na miejscu drewnianego budynku, który zbudowano prawdopodobnie około 1844 roku, kiedy otworzono pierwszy tor Drogi Żelaznej Warszawsko-Wiedeńskiej. Uszkodzony podczas ostrzału w 1914 roku, a następnie spalony przez Rosjan w 1915 roku, dworzec odbudowano w stylu „dworkowym” według projektu Romualda Millera w latach 1924-1928.

"Kurier Warszawski" z 29 XI 1844 r....

"Kurier Warszawski" z 29 XI 1844 r....

"Kurier Warszawski" 1845, nr 195...

"Kurier Warszawski" 1845, nr 195...

Rozkład jazdy, 1850 r....

Rozkład jazdy, 1850 r....

Dworzec kolejowy w Pruszkowie...

Dworzec kolejowy w Pruszkowie...

  • Rok: ok. 1910 r.
  • Źródło: Zbiory Krystyny i Zdzisława Zaborskich

Lokomotywa na stacji kolejowej w Pruszkowie...

Lokomotywa na stacji kolejowej w Pruszkowie...

Lokomotywa na stacji kolejowej w Pruszkowie...

Lokomotywa na stacji kolejowej w Pruszkowie...

Pocztówka - widok spod dworca kolejowego, 1912 r....

Pocztówka - widok spod dworca kolejowego, 1912 r....

  • Źródło: Polona

Pocztówka, ok. 1932 r....

Pocztówka, ok. 1932 r....

  • Źródło: Polona

"Taksówka pod dworcem", lata 50....

"Taksówka pod dworcem", lata 50....

  • Źródło: Zbiory pp. Olędzkich

Pod dworcem, lata 70....

Pod dworcem, lata 70....

  • Źródło: Zbiory Andrzeja Łopieńskiego

Serię XIX-wiecznych fotografii, wśród których znalazły się także te przedstawiające tereny obecnego Pruszkowa i najbliższych jego okolic, udostępniła Muzeum Dulag 121 pani Jolanta Wagner.

Na willegaturze w Gąsinie pod Prószkowem...

Na willegaturze w Gąsinie pod Prószkowem...

  • Rok: Druga połowa XIX w.
  • Źródło: Zbiory prywatne Jolanty Wagner

"Kościółek w Gąsinie" - na fotografii istniejący od XV stulecia kościół pod wezwaniem św. Andrzeja i...

"Kościółek w Gąsinie" - na fotografii istniejący od XV stulecia kościół pod wezwaniem św. Andrzeja i św. Małgorzaty rozebrany w 1908 r. podczas budowy obecnego kościoła pod wezwaniem Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny na Żbikowie...

  • Rok: Druga połowa XIX w.
  • Źródło: Zbiory prywatne Jolanty Wagner

Pałacyk w Helenowie...

Pałacyk w Helenowie...

  • Rok: XIX w.
  • Źródło: Zbiory Jolanty Wagner
Skip to content