Archiwum fotografii i dokumentów

Fabryka ołówków St. Majewski i S-ka (1894-1918)

Fabryka Towarzystwa Udziałowego Wyrobu Ołówków, później przemianowanego na Towarzystwo Akcyjne Fabryk Ołówków St. Majewski i S-ka, działała w Pruszkowie w budynkach dawnej odlewni żelaza Adolfa Rothsteina od 1894 r. Doskonała koniunktura oraz innowacje technologiczne wprowadzone przez założycieli fabryki zapewniły fabryce europejską renomę i pozwoliły na szybką rozbudowę fabryki.

Pochodząca z folderu reklamowego grafika przedstawiająca fabrykę ołówków...

Źródło: Zbiory Krystyny i Zdzisława Zaborskich

Plan fabryki ołówków...

Źródło: Zbiory Krystyny i Zdzisława Zaborskich

Fabryka St. Majewski i S-ka po przeniesieniu siedziby do Pruszkowa...

Źródło: Zbiory Krystyny i Zdzisława Zaborskich

Budynek dawnej odlewni Rothsteina...

Źródło: Zbiory Krystyny i Zdzisława Zaborskich

Widok na fabrykę po rozbudowie w latach 1910-1912. Uruchomienie nowej maszyny parowej wymagało dobud...

Widok na fabrykę po rozbudowie w latach 1910-1912. Uruchomienie nowej maszyny parowej wymagało dobudowania nowej kotłowni z wyższy kominem i chłodni kominowej...

Źródło: Zbiory Krystyny i Zdzisława Zaborskich

Widok na fabrykę po rozbudowie w latach 1910-1912. Uruchomienie nowej maszyny parowej wymagało dobud...

Widok na fabrykę po rozbudowie w latach 1910-1912. Uruchomienie nowej maszyny parowej wymagało dobudowania nowej kotłowni z wyższy kominem i chłodni kominowej...

Źródło: Zbiory Krystyny i Zdzisława Zaborskich

Widok na fabrykę po rozbudowie w latach 1910-1912. Uruchomienie nowej maszyny parowej wymagało dobud...

Widok na fabrykę po rozbudowie w latach 1910-1912. Uruchomienie nowej maszyny parowej wymagało dobudowania nowej kotłowni z wyższy kominem i chłodni kominowej...

Źródło: Zbiory Krystyny i Zdzisława Zaborskich

Przed fabryką...

Źródło: Zbiory Krystyny i Zdzisława Zaborskich

Budynek (od strony zachodniej) zagospodarowany na fabrykę igieł, z lewej dobudówka z kotłownią i sił...

Budynek (od strony zachodniej) zagospodarowany na fabrykę igieł, z lewej dobudówka z kotłownią i siłownią...

Źródło: Zbiory Krystyny i Zdzisława Zaborskich

Rodzina Zaborskich w swoim mieszkaniu. Stoi Ziemomysł Zaborski, siedzą: Maria z Majewskich, młody Wo...

Rodzina Zaborskich w swoim mieszkaniu. Stoi Ziemomysł Zaborski, siedzą: Maria z Majewskich, młody Wojsław i Józef Zaborscy...

Źródło: Zbiory Krystyny i Zdzisława Zaborskich

Wnętrze gabinetu dyrektora...

Źródło: Zbiory Krystyny i Zdzisława Zaborskich

Załoga fabryki przed budynkiem biurowym...

Rok: 1910
Źródło: Zbiory Krystyny i Zdzisława Zaborskich

Parter budynku głównego, między 1895 a 1900 r., na pierwszym planie stemplarki...

Źródło: Zbiory Krystyny i Zdzisława Zaborskich

Parter budynku głównego - oddział stemplarek w wykańczalni między 1895 a 1900 r....

Źródło: Zbiory Krystyny i Zdzisława Zaborskich

Wnętrze hali produkcyjnej w budynku głównym, I piętro, między 1894-1899 r....

Źródło: Zbiory Krystyny i Zdzisława Zaborskich

Młynownia w pierwszym okresie istnienia fabryki, z lewej beczki do szlamowania glinki, z prawej młyn...

Młynownia w pierwszym okresie istnienia fabryki, z lewej beczki do szlamowania glinki, z prawej młyny do ucierania masy grafitowej...

Źródło: Zbiory Krystyny i Zdzisława Zaborskich

Piętro budynku głównego, pakowalnia, między 1907-1914...

Źródło: Zbiory Krystyny i Zdzisława Zaborskich

Pierwsza maszyna parowa napędzająca fabrykę - wyprodukowana w 1883 i rok później zainstalowana w Pru...

Pierwsza maszyna parowa napędzająca fabrykę - wyprodukowana w 1883 i rok później zainstalowana w Pruszkowie. Funkcjonowała do 1911 r....

Źródło: Zbiory Krystyny i Zdzisława Zaborskich

Nowa dwucylindrowa maszyna parowa o mocy 350 koni mechanicznych zainstalowana ok. 1911 roku. Została...

Nowa dwucylindrowa maszyna parowa o mocy 350 koni mechanicznych zainstalowana ok. 1911 roku. Została uszkodzona w trakcie ostrzału w 1914 r., uruchomiona ponownie po renowacji w 1922 r....

Źródło: Zbiory Krystyny i Zdzisława Zaborskich

Klejarnia...

Źródło: Zbiory Krystyny i Zdzisława Zaborskich

Szlifiernia...

Źródło: Zbiory Krystyny i Zdzisława Zaborskich

Żłobiarka automatyczna...

Źródło: Zbiory Krystyny i Zdzisława Zaborskich

Pakowaczki przy pracy...

Źródło: Zbiory Krystyny i Zdzisława Zaborskich

Przy taśmie...

Źródło: Zbiory Krystyny i Zdzisława Zaborskich

Uczniowie szkoły dla pracowników fabryki...

Źródło: Zbiory Krystyny i Zdzisława Zaborskich

Lekcja w szkole dla dzieci pracowników fabryki...

Źródło: Zbiory Krystyny i Zdzisława Zaborskich

Widok na fabrykę z okolic stacji kolejowej...

Rok: ok. 1910
Źródło: Zbiory Krystyny i Zdzisława Zaborskich

Ustawa Kasy Przezorności i Pomocy dla Pracujących w Tow. Akc. Fabr. Ołówków St. Majewski i S-ka
21 grudnia 1912 roku Wiceminister Handlu i Przemysłu zatwierdził ustawę powołującą Kasę Przezorności i Pomocy dla Pracujących w Towarzystwie Akcyjnym Fabryki Ołówków St. Majewski i S-ka. Ustawa ukazała się tego samego roku w języku polskim i rosyjskim. Oryginał pochodzi z biblioteki cyfrowej Polona przy Bibliotece Narodowej w Warszawie.

Zniszczenia wojenne
W 1914 roku w wyniku niemieckiego ostrzału artyleryjskiego, którym jak się później okazało dowodził oficer związany z konkurencyjną dla fabryki Majewskiego firmą Faber, część zabudowań zakładu została zniszczona. Spłonął pawilon główny i willa właściciela Stanisława Majewskiego, częściowo zniszczony został komin oraz inne budynki fabryczne, m.in. graficiarnia. Na jesieni 1914 roku przystąpiono do naprawy zniszczeń, ale już rok później fabryka została ewakuowana na wschód.

Ziemomysł Zaborski na tle zniszczonej graficiarni...

Źródło: Ze zbiorów Krystyny i Zdzisława Zaborskich

Podziurawiona wybuchami granatów ściana graficiarni...

Źródło: Ze zbiorów Krystyny i Zdzisława Zaborskich

Podziurawiona wybuchami granatów ściana graficiarni...

Źródło: Ze zbiorów Krystyny i Zdzisława Zaborskich

Widok na zburzoną w 1914 r. fabrykę...

Źródło: Ze zbiorów Krystyny i Zdzisława Zaborskich

Częściowo zniszczona podczas ostrzału wieża ciśnień przy spalonym budynku głównym...

Źródło: Ze zbiorów Krystyny i Zdzisława Zaborskich

Parter budynku głównego...

Źródło: Ze zbiorów Krystyny i Zdzisława Zaborskich

Parter budynku głównego...

Źródło: Ze zbiorów Krystyny i Zdzisława Zaborskich

Spalona siłownia fabryczna...

Źródło: Ze zbiorów Krystyny i Zdzisława Zaborskich

Zniszczone portiernia i drewniany dom, w którym w latach 1895-1914 mieszkali pp. Zaborscy...

Źródło: Ze zbiorów Krystyny i Zdzisława Zaborskich

Leszek Majewski w ruinach budynku głównego...

Źródło: Ze zbiorów Krystyny i Zdzisława Zaborskich

"Biała willa", stoją Józef Zaborski i Stanisław Majewski...

Źródło: Ze zbiorów Krystyny i Zdzisława Zaborskich

Wieża ciśnień i ruiny budynku fabrycznego...

Źródło: Ze zbiorów Krystyny i Zdzisława Zaborskich

Wieża ciśnień i ruiny budynku fabrycznego...

Źródło: Ze zbiorów Krystyny i Zdzisława Zaborskich

"Biała willa" po ostrzale artyleryjskim...

Źródło: Ze zbiorów Krystyny i Zdzisława Zaborskich

Na wygnaniu
W 1915 roku, kiedy Pruszków znalazł się pod okupacją rosyjską, fabrykę ewakuowano najpierw do Borysowa pod Berezyną, a następnie do Sławiańska w guberni charkowskiej. Funkcjonowała tam w młynie parowym braci Michajłowskich do 1917 roku, kiedy miasto opanowali bolszewicy. Fabrykę znacjonalizowano i przekształcono w zakłady „Chimugol”. Pracownicy fabryki wraz ze Stanisławem Majewskim wrócili do Polski w 1918 roku.

Siedziba ewakuowanej do Nowego Sławiańska fabryki ołówków, rys. Ludomir Zasacki ...

Źródło: Zbiory Krystyny i Zdzisława Zaborskich

Budynek główny młyna parowego w Nowym Sławiańsku, w którym w latach 1915-1917 działała fabryka ołówk...

Budynek główny młyna parowego w Nowym Sławiańsku, w którym w latach 1915-1917 działała fabryka ołówków...

Budynek główny młyna parowego w Nowym Sławiańsku, w którym w latach 1915-1917 działała fabryka ołówk...

Budynek główny młyna parowego w Nowym Sławiańsku, w którym w latach 1915-1917 działała fabryka ołówków...

Źródło: Zbiory Krystyny i Zdzisława Zaborskich

Fabryka ołówków w Nowym Sławiańsku...

Rok: 1917
Źródło: Zbiory Krystyny i Zdzisława Zaborskich

Ogólny widok na siedzibę fabryki ołówków ewakuowanej do Nowego Sławiańska na Ukrainie...

Rok: 1917
Źródło: Zbiory Krystyny i Zdzisława Zaborskich

Mieszkańcy Sławiańska...

Źródło: Zbiory Krystyny i Zdzisława Zaborskich

Ewakuowani do Nowego Sławiańska, czas odpoczynku. Siedzący na pniu Ludomir Zasacki (w białym garnitu...

Ewakuowani do Nowego Sławiańska, czas odpoczynku. Siedzący na pniu Ludomir Zasacki (w białym garniturze) i Ziemomysł Zaborski, pierwszy od prawej: Leszek Majewski...

Źródło: Zbiory Krystyny i Zdzisława Zaborskich

Ewakuowani do Nowego Sławiańska...

Rok: 1917
Źródło: Zbiory Krystyny i Zdzisława Zaborskich

Rodzina Majewskich w Nowym Sławiańsku, od lewej Stanisław i Leszek Majewscy, Ludomir Zasacki z żoną ...

Rodzina Majewskich w Nowym Sławiańsku, od lewej Stanisław i Leszek Majewscy, Ludomir Zasacki z żoną Bogną i córeczką Bożeną oraz Zdana...

Rok: 1916
Źródło: Zbiory Krystyny i Zdzisława Zaborskich

Fabryka ołówków St. Majewski i S-ka (1894-1918)

NEWSLETTER