9 listopada 1916 r. generał-gubernator Warszawy Hans von Beseler spełnił aspiracje pruszkowskich działaczy, przyznając osadzie fabrycznej Pruszków prawa miejskie. Od tej pory Pruszków miał stanowić jeden organizm miejski ze Żbikowem, Tworkami, folwarkiem Gąsin i koloniami Pohulanka i Wyględówek.

Rozporządzeniem z dnia 9 listopada 1916 r. No. I. 16655 p. Szef Administracji uznał prawa miejskie miejscowości Radzymin, Nowy Dwór i Zakroczym, oraz udzielił takowe osadom Piaseczno i Pruszków i miejscowości kuracyjnej Otwock.
Warszawa, dnia 10 grudnia 1916 r.
Naczelnik powiatu Warszawskiego
„Gazeta Powiatowa dla Powiatu Warszawskiego” nr 31, 17 XII 1916 r.

Władze niemieckie burmistrzem mianowały byłego kierownika z zakładów Tillmannsa inż. Edmunda Wargenau, a po jego dymisji, w czerwcu 1918 r., Józefa Piltza. Powołano także Radę Miejską, która do 1918 r. pełniła raczej rolę ciała doradczego przy burmistrzu, a nie w pełni samorządowej instytucji. Przyznanie praw miejskich i pozorne przekazanie władzy nad miastem było częścią szerszej kampanii, mającej ustępstwami i obietnicami większej autonomii, czy wręcz niepodległości, pozyskać przychylność Polaków dla władz niemieckich, a tym samym skłonić ich do wstąpienia w szeregi armii niemieckiej. Zdając sobie sprawę z faktu, że Rada ma jedynie fasadowy charakter, nowo powołani radni już podczas pierwszego posiedzenia, które odbyło się 21 maja 1917 r. w budynku RMO przy ul. Stalowej 20, uchwalili deklaracje, w której uznano „świeżo zaprowadzony przez władze niemieckie okupacyjne zarząd miejski za sprzeczny z istotą samorządu”. W protokole czytamy:

Do Wysokiej Tymczasowej Rady Stanu w Warszawie. Rada Miejska w Pruszkowie, rozpoczynając swoją działalność w dniu 21 maja 1917 r. składa Wysokiej Tymczasowej Radzie Stanu hołd, a zarazem przesyła deklarację, złożoną na pierwszym swojem posiedzeniu. W myśl powyższej deklaracji zanosi prośbę, aby Wysoka Tymczasowa Rada Stanu raczyła: Użyć wszelkich środków, aby zarząd miejski uczynić naprawdę samorządnym, a przede wszystkim, aby w zarządzie miejskim Rada Miejska była organem naczelnym, twórczym i kierowniczym.
Do Rady Miejskiej St. M. Warszawy. Rada Miejska w Pruszkowie, rozpoczynając działalność, przesyła Dostojnej Radzie Miejskiej St. M. Warszawy swe serdeczne pozdrowienie, upatrując w niej swą siostrzycę i godną naśladowania przewodniczkę.
Deklaracja Rady Miejskiej w Pruszkowie:
Rada Miejska w Pruszkowie uważa świeżo zaprowadzony przez władze niemieckie okupacyjne zarząd miejski za sprzeczny z istotą samorządu ponieważ:
1) rola radnych jest zredukowana do roli ciała doradczego przy burmistrzu nie z wyborów, a mianowanych przez niemieckie władze okupacyjne pomimo proklamowania niepodległości Państwa Polskiego.
2) Rada Miejska nie posiada inicjatywy i egzekutywy własnej i uchwały jej podlegają zawieszeniu przez burmistrza oraz obaleniu przez niemieckie władze okupacyjne. Wobec tego Rada Miejska uważa, że udział jej w takim zarządzie może być dla dobra społecznego bezowocny, a opinię publiczną może wprowadzić w błąd. Rada Miejska jednak będzie się usilnie starała godnie odpowiedzieć złożonemu w jej ręce zaufaniu i wykorzystać nader ograniczone jej prawa dla obrony interesów Pruszkowa i dobra Ojczyzny, w czem, jak przypuszcza, niemieckie władze okupacyjne nie będą stawiały przeszkód.

Mimo ograniczonych kompetencji już wówczas Rada Miejska zaczęła przejmować instytucje będące pod zarządem władz okupacyjnych oraz część obowiązków Rady Miejscowej Opiekuńczej – m.in. kwestię aprowizacji miasta, opiekę nad szkołami początkowymi czy zarządzanie strażą obywatelską, którą od marca 1918 r. kierował Witold Chełmiński. W dużej mierze była to zasługa osób, które w pierwszych dwóch latach jej funkcjonowania znalazły się w jej składzie. Wiele z nich doświadczenie i wysokie kompetencje w pracy administracyjnej zdobywało w zarządzanych społecznie pruszkowskich instytucjach, tj. Straż Ogniowa, Komitet Obywatelski czy Rada Miejscowa Opiekuńcza. Wśród nich znaleźli się Józef Bielawski (aptekarz), Józef Troetzer (przemysłowiec, działacz KO i RGO), Piotr Hoser (ogrodnik, działacz KO i RMO), dr Aleksander Wolfram (lekarz fabryczny), A. Hichel (przedsiębiorca budowlany), J. Augustynowicz, Karol Olędzki (rolnik, peowiak i burmistrz Pruszkowa w l. 1919-1920), Jan Rodzewicz (dyrektor szkoły im. Tadeusza Kościuszki, działacz RMO), Eliasz Rozenowicz i Baruch Głowiński (właściciele składu drewna, przedstawiciele pruszkowskiej gminy żydowskiej), J. Kurzela, p. Żarski, K. Gogolewski, P. Kukliński (działacz Stowarzyszenia Kupców Polskich, peowiak, w międzywojniu współwydawca „Echa Pruszkowskiego” i „Głosu Pruszkowa”), A. Kosiński, S. Śmiśniewicz, dr Józef Handelsman (lekarz tworkowskiej lecznicy).