menu

Sprowadzenie zwłok Henryka Sienkiewicza

Sprowadzenie zwłok Henryka Sienkiewicza

15 listopada 1916 roku zmarł w szwajcarskim Vevey zmarł Henryk Sienkiewicz. Sprowadzenie prochów pisarza do ojczyzny nie było możliwe ze względu na trwającą w Europie Wielką Wojnę. Przygotowania do powtórnego pogrzebu pisarza w katedrze św. Jana w Warszawie trwały miesiącami. Użyczony przez Prezydenta II Rzeczypospolitej pociąg z prochami pisarza wyruszył ze stacji w Vevey 20 października 1924 roku. Jego trasa wiodła przez Austrję i Czechosłowację. Po ośmiu dniach pociąg dotarł, via Pruszków, na specjalnie przystrojony warszawski Dworzec Główny, skąd w uroczystym kondukcie pogrzebowym udał się ulicami stolicy do katedry. Na całej trasie przejazdu – zarówno w Polsce jak i zagranicą – organizowane były uroczystości ku czci pisarza.

Także pruszkowianie oddali część autorowi „Trylogii” urządzając uroczystość na dworcu oraz akademję w „Nowej Szwajcarni”. Już 19 października „Echo Pruszkowskie” (1924, nr 16) donosiło o zawiązaniu się Komitetu uroczystości:

W dniu 26 października zwłoki wielkiego patryjoty i mistrza słowa Henryka Sienkiewicza w drodze z Vevey do Warszawy będą przejeżdżały przez Pruszków. Celem uczczenia tej chwili zawiązał się komitet, który będzie miał za zadania odpowiednio ustroić stację itp. W skład Komitetu Rada Miejska delegowała pp. Wesołowskiego i Chrząstowskiego.

W kolejnym numerze „Echa Pruszkowskiego”, które specjalnie na tę okazję uhonorowało pisarza fotografią na pierwszej stronie, ukazała się następująca relacja z uroczystości:

 

Uroczystości ku czci ś.p. Henryka Sienkiewicza

Celem godnego uczczenia zasług, położonych dla kraju przez Henryka Sienkiewicza, którego doczesne szczątki w dniu 25-ym ub. miesiąca [czyli 25 października – przyp. red.] zostały przewiezione z gościnnej ziemi szwajcarskiej do serca Polski stołecznej Warszawy, zawiązał się w naszem mieście specjalny Komitet. Zadaniem Komitetu było oddanie hołdu Hetmanowi polskiej literatury, podczas przejazdu na dworcu kolejowym i urządzenie odczytów i akademji dla mieszkańców miasta.
                W myśl tego programu przebieg uroczystości był następujący:
                Dnia 25 ub. m. w kościele parafialnym w Pruszkowie ks. Edward Tyszka odprawił uroczyste nabożeństwo. O godz. 9 wieczorem odbyło się uroczyste posiedzenie Rady Miejskiej, na którem, po zagajeniu p. M. Bielawskiego, dłuższe przemówienie wygłosił p. Antoni Makowski.
                Po posiedzeniu Rada Miejska z członkami Magistratu udała się na udekorowany dworzec kolejowy, na którym oczekiwały już: „Sokół” miejscowy, Straż Pożarna z orkiestrą, oraz delegacje miejscowych instytucji społecznych. Dworzec wypełniły liczne rzesze mieszkańców miasta.
                Przemówienie okolicznościowe wygłosił członek komitetu, współpracownik naszego pisma p. Józef Kwasiborski.
                Za chwilę orkiestra Straży Pożarnej zagrała „Marsza żałobnego” – Chopina, na przyjęcie nadjeżdżającego pociągu. Oczy wszystkich były zwrócone na ostatni wagon-kaplicę, w którym pod sztandarem Rzeczypospolitej spoczywały zwłoki Mocarza Słowa. Po przejściu pociągu orkiestra Straży odegrała hymn „Boże coś Polskę”, którego zebrane rzesze wysłuchały w skupieniu, śląc spojrzenia za oddalającym się pociągiem.
                W niedzielę 26 ub. m. punktualnie o g. 7 wieczorem rozpoczęła się w Sali „Ergos” uroczysta Akademja, którą w gorących słowach zagaił członek Komitetu p. J. Szczepkowski, poczem dyrektor miejscowego gimnazjum państwowego wygłosił dłuższy referat o twórczości Sienkiewicza, w dosadnych słowach podnosząc patriotyzm i artyzm dzieł tego genialnego pisarza i wielkiego Polaka. Część wokalno-muzyczną odtworzyli: p. Miller-Horoszewska (fortepian); p. Pinińska – (śpiew), p. Prusak – (śpiew), p. Moskwa – (skrzypce) i p. Zenowicz – (fortepian). Zakończyła akademje wiersz Bogusławskiego „Hetmanowi Sławy”, wypowiedziany przez p. dr. Kamlera. Akademja odbyła się w bardzo podniosłym nastroju i wypełnionej sali doborową publicznością.
                Tego samego dnia we wszystkich szkołach odbyły się odczyty dla dzieci i rodziców, organizowane przez nauczycielstwo.
                O godzinie 4 ppoł. odbył się odczyt, urządzony przez „Samokształcenie” w sali „Nowa Szwajcarnia”. Prezydjum Komitetu stanowili: ks. prob. Edward Tyszka, pp. burmistrz J. Cichecki i prezes Straży Pożarnej J. Bielawski.
Do Komitetu Akademji weszli: pp. J. Babicki, J. Szczepkowski i J. Kwasiborski.

„Echo Pruszkowskie” 1924, nr 17.

 

Fot. za: Jan Czempiński, „Na ojczyzny łono”, Warszawa 1927; źródło: Polona
Fot. za: Jan Czempiński, „Na ojczyzny łono”, Warszawa 1927; źródło: Polona

 

Skip to content