menu

12 października 1914 r. na przedpolach Pruszkowa rozegrała się bitwa, a dzień później trwająca cztery dni artyleryjska potyczka między stacjonującymi pod Helenowem bateriami niemieckimi a rosyjskimi, które rozlokowane były w okolicach szkółek żbikowskich Hoserów. Część pocisków chybiała celu, spadając na Pruszków. Rosjanom udało się odeprzeć niemiecką ofensywę, ale całkowitemu lub częściowemu zniszczeniu uległo wiele z pruszkowskich budynków, gmachów użyteczności publicznej i fabryk, w tym m.in. pałacyk Księży Emerytów, dworzec kolejowy, młyn nad Utratą, fabryki Troetzera, Majewskiego, Tillmannsa, a także żbikowska i pruszkowska świątynia. Reporter „Kurjera Warszawskiego” donosił, że niemal połowa domów w Pruszkowie nie nadawała się do zamieszkania. Wojskom niemieckim udało się przełamać linię frontu dopiero latem 1915 r. Wycofujący się z osady Rosjanie stosowali taktykę spalonej ziemi. Z fabryk wywiezione zostały ocalałe maszyny, a wszystko to, czego nie dało się przetransportować na teren Imperium, było celowo niszczone. Razem z wycofującą się Armią przymusowo „ewakuowanych” zostało kilkaset osób, głównie pracowników pruszkowskich fabryk, wśród nich kadra Warsztatów Kolejowych, fabryki Troetzera i Majewskiego, a także personel i pacjenci tworkowskiej lecznicy. 5 sierpnia 1915 r. Pruszków znajdował się już pod okupacją niemiecką.

Pocztówka wydana nakładem "Przeglądu Sezonowego", 1914 r....

Pocztówka wydana nakładem "Przeglądu Sezonowego", 1914 r....

  • Źródło: Polona

Pocztówka, 1914 r....

Pocztówka, 1914 r....

  • Źródło: Polona

Niemiecka mapa z zaznaczonymi pozycjami obronnymi Rosjan, 1914 r....

Niemiecka mapa z zaznaczonymi pozycjami obronnymi Rosjan, 1914 r....

  • Źródło: Polona

Satyryczna pocztówka upamiętniająca wjazd Niemców do Warszawy, 1914 r....

Satyryczna pocztówka upamiętniająca wjazd Niemców do Warszawy, 1914 r....

  • Źródło: Polona

Satyryczna pocztówka upamiętniająca wjazd Niemców do Warszawy, 1914 r....

Satyryczna pocztówka upamiętniająca wjazd Niemców do Warszawy, 1914 r....

  • Źródło: Polona

Satyryczna pocztówka upamiętniająca bombardowanie Warszawy, 1914 r....

Satyryczna pocztówka upamiętniająca bombardowanie Warszawy, 1914 r....

  • Źródło: Polona

Ziemomysł Zaborski na tle zniszczonej graficiarni...

Ziemomysł Zaborski na tle zniszczonej graficiarni...

  • Źródło: Ze zbiorów Krystyny i Zdzisława Zaborskich

Podziurawiona wybuchami granatów ściana graficiarni...

Podziurawiona wybuchami granatów ściana graficiarni...

  • Źródło: Ze zbiorów Krystyny i Zdzisława Zaborskich

Podziurawiona wybuchami granatów ściana graficiarni...

Podziurawiona wybuchami granatów ściana graficiarni...

  • Źródło: Ze zbiorów Krystyny i Zdzisława Zaborskich

Widok na zburzoną w 1914 r. fabrykę...

Widok na zburzoną w 1914 r. fabrykę...

  • Źródło: Ze zbiorów Krystyny i Zdzisława Zaborskich

Częściowo zniszczona podczas ostrzału wieża ciśnień przy spalonym budynku głównym...

Częściowo zniszczona podczas ostrzału wieża ciśnień przy spalonym budynku głównym...

  • Źródło: Ze zbiorów Krystyny i Zdzisława Zaborskich

Parter budynku głównego...

Parter budynku głównego...

  • Źródło: Ze zbiorów Krystyny i Zdzisława Zaborskich

Parter budynku głównego...

Parter budynku głównego...

  • Źródło: Ze zbiorów Krystyny i Zdzisława Zaborskich

Spalona siłownia fabryczna...

Spalona siłownia fabryczna...

  • Źródło: Ze zbiorów Krystyny i Zdzisława Zaborskich

Zniszczone portiernia i drewniany dom, w którym w latach 1895-1914 mieszkali pp. Zaborscy...

Zniszczone portiernia i drewniany dom, w którym w latach 1895-1914 mieszkali pp. Zaborscy...

  • Źródło: Ze zbiorów Krystyny i Zdzisława Zaborskich

Leszek Majewski w ruinach budynku głównego...

Leszek Majewski w ruinach budynku głównego...

  • Źródło: Ze zbiorów Krystyny i Zdzisława Zaborskich

"Biała willa", stoją Józef Zaborski i Stanisław Majewski...

"Biała willa", stoją Józef Zaborski i Stanisław Majewski...

  • Źródło: Ze zbiorów Krystyny i Zdzisława Zaborskich

Wieża ciśnień i ruiny budynku fabrycznego...

Wieża ciśnień i ruiny budynku fabrycznego...

  • Źródło: Ze zbiorów Krystyny i Zdzisława Zaborskich

Wieża ciśnień i ruiny budynku fabrycznego...

Wieża ciśnień i ruiny budynku fabrycznego...

  • Źródło: Ze zbiorów Krystyny i Zdzisława Zaborskich

"Biała willa" po ostrzale artyleryjskim...

"Biała willa" po ostrzale artyleryjskim...

  • Źródło: Ze zbiorów Krystyny i Zdzisława Zaborskich

Kościół w Żbikowie...

Kościół w Żbikowie...

  • Źródło: Książnica Pruszkowska

Kościół w Rokitnie, 1914 r....

Kościół w Rokitnie, 1914 r....

  • Źródło: Polona

Kościół w Rokitnie, 1914 r....

Kościół w Rokitnie, 1914 r....

  • Źródło: Polona

Kościół w Rokitnie, 1914 r....

Kościół w Rokitnie, 1914 r....

  • Źródło: Polona

Kościół w Rokitnie, 1914 r....

Kościół w Rokitnie, 1914 r....

  • Źródło: Polona

Wiatrak pod Błoniem, 1914 r....

Wiatrak pod Błoniem, 1914 r....

  • Źródło: Polona

Kościół w Raszynie, 1914 r....

Kościół w Raszynie, 1914 r....

  • Źródło: Polona

Spichlerz pod Błoniem, 1914 r....

Spichlerz pod Błoniem, 1914 r....

  • Źródło: Polona

Willa w Pęcicach Małych, 1914 r....

Willa w Pęcicach Małych, 1914 r....

  • Źródło: Polona
Skip to content