menu

1 lutego 1944: zamach na Franza Kutscherę

1 lutego 1944: zamach na Franza Kutscherę

Przypominamy wydarzenie sprzed 69 lat: w brawurowej akcji żołnierzy oddziału specjalnego AK „Pegaz” (późniejszego „Parasola”) zabity został dowódca SS i policji na dystrykt warszawski Franz Kutschera – osoba o kluczowym znaczeniu dla niemieckiego systemu terroru w Warszawie.

Akcja dowodzona przez podporucznika Bronisława Pietraszewicza ps.”Lot” odbyła się w bezpośrednim sąsiedztwie budynku dowództwa SS i policji w Al. Ujazdowskich 23. Działania rozpoczęły się około godz. 9.00 od przekazania przez grupę obserwacyjną sygnału o ruszeniu samochodu wiozącego Kutscherę spod domu w Al. Róż dowódcy zespołu, który przekazał go reszcie grupy.

Po zablokowaniu pojazdu Kutschery żołnierze grupy uderzeniowej, działając pod osłoną grupy ubezpieczenia, zabili generała oraz jego szofera i następnie wycofali się do samochodów grupy ewakuacyjnej stojących na ul. Chopina. Kilka chwil później dołączyli członkowie grupy ubezpieczenia i zespół wycofał się z rejonu zadania.

Trzech uczestników akcji zostało rannych, zmarli po kilku dniach w Szpitalu Przemienienia na Pradze. Dwóch Niemcy otoczyli na moście Kierbedzia, skąd skoczyli do Wisły. Obaj zginęli.

W odwecie Niemcy nałożyli na Warszawę 100 milionów złotych kontrybucji. W dzień po zamachu, 2 lutego 1944 r. w Al. Ujazdowskich 21, w pobliżu miejsca akcji rozstrzelano 100 zakładników. Była to jedna z ostatnich publicznych egzekucji przed wybuchem powstania warszawskiego.

Likwidacja Kutschery była ogromnym zaskoczeniem dla Niemców, którzy wysoko oceniali działanie polskiego zespołu bojowego. Dynamika i perfekcyjne wykonanie akcji utwierdziło ich w przekonaniu, że został on zlikwidowany najprawdopodobniej przez pododdział komandosów przeszkolonych w Anglii i zrzuconych na teren okupowanej Polski. Tymczasem akcji dokonali żołnierze wyszkoleni w warunkach konspiracyjnych, posiadający również ograniczone doświadczenie zdobyte w warunkach realnych działań.

Szkoła Powiatu Pruszkowskiego – Gimnazjum nr 1 im. Zbigniewa Gęsickiego „Juno” w Piastowie obchodziła 1 lutego swoje święto. Jej patron był uczestnikiem zamachu na Kutscherę i w nim zginął – otoczony przez Niemców skoczył z mostu Kierbedzia do Wisły. Gimnazjum nr 1 zorganizowało w Warszawie oraz w Piastowie uroczystości związane z tym wydarzeniem. Odbyła się Msza św. w Katedrze Polowej Wojska Polskiego, przedstawiciele szkoły złożyli kwiaty w miejscach związanych z akcją zamachu na Kutscherę. Są to: kamień w Alejach Ujazdowskich 23, w miejscu walki żołnierzy batalionu „Parasol”, miejsce rozstrzelania warszawiaków w dniu 2.II. 1944 r. (Al. Ujazdowskie przy ul. Chopina), tablica upamiętniającą lekarzy operujących rannych w akcji żołnierzy, znajdującą się na budynku szpitala Przemienienia Pańskiego (ul. Solidarności 67), most Śląsko-Dąbrowski ” (d. most Kierbedzia), z którego skoczyli do Wisły „Juno” i „Sokół”, budynek przy ul. Słowackiego 38/46, w którym mieszkał dowódca akcji Bronisław Pietraszewicz „Lot”.

Skip to content