13 kwietnia o godz. 18. zapraszamy do Muzeum Dulag 121 na spotkanie z cyklu Karty Historii poświęcone archiwum Emanuela Ringelbluma. Dr Bartosz Borys z ŻIH wygłosi wykład pt.: „Archiwum Ringelbluma – twórca i jego dziedzictwo”, podczas którego opowie on o  jego twórcy i zorganizowanej przez niego organizacji Oneg Szabat, która stworzyła archiwum opisujące życie i wojenne losy polskich Żydów.

Jednym z najważniejszych źródeł do badań nad historią zagłady Żydów na Mazowszu stworzonym przez jej świadków i ofiary jest Archiwum Ringelbluma. Wykład dr. Bartosza Borysa z Żydowskiego Instytutu Historycznego będzie poświęcony historii Archiwum i jego twórcy Emanuelowi Ringelblumowi. Ringelblum organizował ogólnonarodową akcję zbierania dokumentów źródłowych żydowskich gmin. Zachęcał do prowadzenia badań nad historią żydowskiej architektury i kultury materialnej Żydów. Sprawnie organizował warszawski oddział JIWO – Żydowskiego Instytutu Naukowego. Angażował prowincjonalnych inteligentów żydowskich do pisania lokalnych historii i współpracował z Żydowskim Towarzystwem Krajoznawczym, zachęcając do poznawania kraju, w tym „żydowskich miejsc”.

Z jego inicjatywy w listopadzie 1940 r. na terenie getta warszawskiego została utworzona organizacja Oneg Szabat (Radość Soboty). Grupa ta, licząca kilkanaście osób, podjęła zadanie zbierania i opracowania dokumentacji losów Żydów pod okupacją niemiecką, m.in. wywiadów, świadectw, informacji dostarczanych przez ludzi z wielu środowisk i miejscowości. W Archiwum Ringelbluma  znalazły się również materiały dotyczące Żydów z Pruszkowa. Działalność Oneg Szabat była całkowicie tajna. Mieszkańcy getta nic o niej nie wiedzieli. Jako przykrywkę dla swoich działań Oneg Szabat wykorzystywało Żydowską Samopomoc Społeczną (ŻSS) – organizację jawną, tolerowaną przez okupanta, ale prowadzącą także szeroką działalność podziemną. Biura ŻSS mieściły się w budynku Głównej Biblioteki Judaistycznej, obok Wielkiej Synagogi na Tłomackiem. Gmach ten od 1947 r. stanowi siedzibę Żydowskiego Instytutu Historycznego i miejsce przechowywania Archiwum Ringelbluma. Stworzona przez grupę kolekcja dokumentów znana jest dziś jako Podziemne Archiwum Getta Warszawy.

Dr Bartosz Borys – historyk, absolwent Uniwersytetu Wrocławskiego, pracownik działu edukacji w Żydowskim Instytucie Historycznym im. Emanuela Ringelbluma w Warszawie. Jego zainteresowania to m.in. historia warszawskiego getta, sportu żydowskiego w międzywojennej Polsce, a także historia powojennych migracji ludności na ziemiach polskich.