25 maja 2018 r., w piątek, o godz. 18. zapraszamy na kolejne spotkanie współorganizowane z Oddziałem Warszawskim IPN  w ramach ogólnopolskiej „Akademii Niepodległości”. Naszym gościem będzie prof. Janusz Odziemkowski (UKSW)  Wygłosi on wykład „Józef Piłsudski i Legiony. 1914-1918”.

 W lutym 1914 r., podczas odczytu w Sali Towarzystwa Geograficznego w Paryżu, Piłsudski stwierdził publicznie, że jeżeli Polacy chcą mieć wpływ na swój los w nadchodzącej wojnie, muszą stworzyć własną siłę militarną. Kilka miesięcy później wybuchła wojna.

6 sierpnia 1914 r.  – na rozkaz Piłsudskiego  – wyruszyła z Krakowa na ziemie zaboru rosyjskiego Pierwsza Kompania Kadrowa, nazwana w jego pożegnalnym rozkazie pierwszą kolumną Wojska Polskiego. Obaliła ona słupy graniczne, oddzielające zabór rosyjski od austriackiego. Za nią do Królestwa wkroczyły oddziały strzeleckie. Rozpoczęła się walka zbrojna o niepodległość.  Postawa Polaków mieszkających w zaborze rosyjskim nieprzyjemnie zaskoczyła Piłsudskiego i jego żołnierzy. W Kielcach strzelców powitały zamknięte okiennice. W Warszawie zaś z radością przyjęto odezwę wielkiego księcia Mikołaja Mikołajewicza, w której Rosjanie obiecywali społeczeństwu polskiemu bliżej niesprecyzowaną autonomię pod berłem carskim. Oczekiwane powstanie zatem nie wybuchło, a ofensywa wojsk rosyjskich zmusiła strzelców do wycofania się z Królestwa. Jesienią 1914 r. toczyli oni pod komendą Józefa Piłsudskiego, ciężkie walki z wojskami rosyjskimi na Podhalu i w Tarnowskiem. Inne oddziały legionowe biły się w Karpatach. Wiosną 1915 r. powstały dwie kolejne brygady legionowe. Męstwo żołnierzy Legionów Polskich okazane na froncie rosyjskim, zwłaszcza w największej bitwie pod Kostiuchnówką w pierwszych dniach lipca 1916 r., nie pozostawiało złudzeń, że walczyli oni o niepodległe państwo polskie, a nie o zwycięstwo Niemiec i Austro-Węgier. Sojusz z zaborcami uważali bowiem za doraźny. Bohaterska nieugięta postawa legionistów wpłynęła stopniowo na zmianę obojętnego, często wręcz nieprzychylnego stosunku społeczeństwa polskiego do Legionów.

Po akcie 5 listopada 1916 r., w którym monarchowie Niemiec i Austro-Węgier ogłosili decyzję stworzenia w przyszłości niepodległej Polski, Piłsudski zaczął domagać się przekształcenia Legionów w armię polską, podlegającą wyłącznie polskiej władzy. Żądania te formułował coraz bardziej stanowczo po upadku caratu w Rosji w marcu 1917 r. Gdy zaborcy odrzucili postulaty Piłsudskiego, latem 1917 r. większość legionistów odmówiła złożenia przysięgi na dochowanie sojuszniczej wierności Niemcom i Austro-Węgrom. W odpowiedzi Niemcy internowali żołnierzy i oficerów I i III Brygady w Beniaminowie i w Szczypiornie, a ich Komendanta  – w Magdeburgu.

Prof. Janusz Józef Odziemkowski – historyk, profesor nauk humanistycznych, wykładowca akademicki i urzędnik państwowy, były kierownik Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych. Autor m.in.: „Bitwa Warszawska 1920 roku” (1990) „Międzynarodowe konflikty zbrojne po drugiej wojnie światowej” (2006) „Józef Piłsudski. Wódz i polityk” (2007)