23 marca o godz. 15. – w przeddzień Narodowego Dnia Pamięci Polaków ratujących Żydów – zapraszamy do Muzeum Dulag 121 na pokaz filmu „Paszporty Paragwaju” opowiadającego historię „grupy berneńskiej”. Produkcja Instytutu Pamięci Narodowej przedstawia mało znaną historię udziału polskiej dyplomacji w ratowaniu Żydów podczas II wojny światowej. Pokaz będzie połączony ze spotkaniem z reżyserem filmu Robertem Kaczmarkiem.

Film „Paszporty Paragwaju” w reżyserii Roberta Kaczmarka opowiada mało znaną historię współpracy polsko-żydowskiej, której celem nadrzędnym było życie drugiego człowieka.

W latach 1942-1943 w poselstwie RP w Bernie funkcjonowała nieformalna grupa złożona z polskich dyplomatów oraz działaczy organizacji żydowskich. Wspólnie działali na rzecz uzyskiwania paszportów państw Ameryki Południowej. Fałszywe dokumenty trafiały do Żydów w okupowanej Europie, którzy dzięki nim uniknęli wywózek do niemieckich obozów zagłady. Posiadacze tych paszportów trafiali do obozów dla internowanych w Niemczech (Tittmoning, Liebenau, Bölsenberg) oraz do okupowanej Francji (Vittel). Część z nich doczekała końca wojny. Rodziny wielu ocalonych dopiero dziś dowiadują się komu, tak naprawdę, zawdzięczają życie. Do grupy działającej przy polskim poselstwie w Bernie należeli: Aleksander Ładoś – od kwietnia 1940 r. poseł pełnomocny w Bernie; jego współpracownik Konstanty Rokicki – konsul w Bernie; Stefan Jan Ryniewicz – sekretarz i kierownik Wydziału Konsularnego w Bernie; Juliusz Kühl – sekretarz poselstwa. Ze strony organizacji żydowskich ogromną rolę odegrali: Adolf H. Silberschein – działacz syjonistyczny, poseł na Sejm RP oraz Chaim Eiss – rabin, działacz Agudat Israel.

Od 2016 r. Instytut Pamięci Narodowej wspólnie z ambasadą polską w Szwajcarii zajął się badaniem działalności „grupy berneńskiej” oraz wydawanych Żydom paszportów państw Ameryki Południowej. Wtedy też Robert Kaczmarek rozpoczął pracę nad pierwszym filmem dokumentalnym o „grupie berneńskiej” pt.: „Paszporty Paragwaju”, który swoją premierę miał w styczniu 2019 r.