W sobotę 17 sierpnia gośćmi Muzeum Dulag 121 będą dr Piotr Setkiewicz
i dr Wanda Witek-Malicka z Centrum Badań Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau. W przygotowanym wykładzie zaproszeni eksperci poruszą temat transportów z Dulagu 121 do KL Auschwitz. Serdecznie zapraszamy o godzinie 15.00 do Muzeum Dulag 121 przy ul. 3 Maja 8A w Pruszkowie.

Celem wystąpienia jest prześledzenie stanu badań nad problematyką deportacji ludności cywilnej Warszawy do KL Auschwitz przez Dulag 121. Kolejne transporty omówione zostaną pod kątem historycznym oraz statystyczno-demograficznym. Dzięki temu możliwe będzie ukazanie, w jaki sposób ich liczebność oraz skład osobowy odzwierciedlały politykę niemieckiego okupanta wobec mieszkańców stolicy po wybuchu powstania. Przedstawiona zostanie także rola obozu Dulag 121 jako miejsca segregacji uwięzionych w nim Polaków, gdyż to właśnie w nim podejmowane były kluczowe decyzje dotyczące losów całych rodzin – ich rozdzielenia bądź pozostawienia razem.

W dalszej części referatu zaprezentowane zostaną obozowe losy cywilów deportowanych do Auschwitz z powstańczej Warszawy. Na podstawie relacji i dokumentów omówiony zostanie ich status jako tzw. Zivil-Häftlinge i jego rzeczywisty wpływ na traktowanie przez obozowe władze tej grupy więźniów. Doświadczenia lagrowe zaprezentowane zostaną z uwzględnieniem podziału według płci i wieku osadzonych, nie wyłączając sytuacji kobiet ciężarnych i niemowląt.

Ostatnia część wystąpienia poświęcona zostanie problematyce powrotów warszawiaków z KL Auschwitz (lub kolejnych obozów, do których zostali deportowani) do swoich domów w ruinach powstańczej Warszawy. Na przykładzie wybranych mikrohistorii omówione zostaną najpowszechniejsze problemy, z jakimi ludność ta musiała zmagać się w pierwszym okresie powojennym, a także długofalowe konsekwencje doświadczeń obozowych.

Na zakończenie zaprezentowana zostanie krótka charakterystyka źródeł do tematu, dostępnych w archiwum Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau i stan literatury. Rozważania te, szczególnie zaś informacje dotyczące ogólnodostępnych publikacji wspomnieniowych, pozwolą zbliżyć się do odpowiedzi na pytanie: Dlaczego, pomimo iż Powstanie Warszawskie jest jednym z powszechnie rozpoznawalnych symboli II wojny światowej, ciągle fakt wywiezienia po jego wybuchu przez Dulag 121 do KL Auschwitz niemal 13 tys. mieszkańców stolicy pozostaje stosunkowo słabo znany.

Serdecznie zapraszamy 17 sierpnia o godz. 15.00 do Muzeum Dulag 121.

dr Piotr Setkiewicz – ur. 1963 r. Studia historyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Praca doktorska „IG Farben – Werk Auschwitz 1941-1945” obroniona na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach w 1999 roku. W Muzeum pracował od 1988 roku w Dziale Naukowym, w latach 2001-2007 kierownik Archiwum, w 2008 roku został kierownikiem Działu Naukowego. Zainteresowania badawcze: zatrudnienie więźniów w niemieckim przemyśle, historia podobozów KL Auschwitz i in.

dr Wanda Witek-Malicka – ur. 1986 r. Ukończyła studia socjologiczne na Uniwersytecie Śląskim. Absolwentka studiów podyplomowych „Totalitaryzm – nazizm – Holokaust”. W 2017 roku obroniła pracę doktorską pt. „Strategie przystosowawcze i obronne więźniów KL Auschwitz”. W Centrum Badań od 2018 roku. Honorowa członkini Stowarzyszenia Więźniów – Byłych Dzieci Hitlerowskich Obozów Koncentracyjnych. Zainteresowania badawcze: obozowa problematyka społeczno-kulturowa; los najmłodszych więźniów  KL Auschwitz; KZ-Syndrom, poobozowa trauma i powrót więźniów do życia na wolności.