Wczoraj, 30 stycznia 2025 obchodziliśmy 84. rocznicę likwidacji getta pruszkowskiego.

O godzinie 12:00 spotkaliśmy się na placyku między ul. Bolesława Prusa i Al. Wojska Polskiego (wejście bramą przy ul. Prusa między numerami 38 i 40), gdzie przed wojną mieściła się pruszkowska bożnica i mykwa z delegacjami pruszkowskich szkół podstawowych i ponadpodstawowych by uczcić pamięć po kulturze i społeczności żydowskiej mieszkającej w Pruszkowie.

Pracownicy Muzeum Dulag 121 opowiedzieli o historii gminy żydowskiej w Pruszkowie i getcie, które Niemcy utworzyli w 1940 roku.

Pan Marian Skwara, autor książek i popularyzator historii Pruszkowa i społeczności żydowskiej przybliżył tematy kultury żydowskiej i życia młodzieży żydowskiej. Następnie młodzież wysłuchała fragmentów wspomnień o święcie Lag ba-Omer. Był to dzień, kiedy dzieci szły grupą do lasu komorowskiego gdzie spędzały cały dzień na zabawie, robieniu łuków i strzał i słuchały opowieści o genezie tego święta przy ognisku.

Dziękujemy licznie zgromadzonej młodzieży, nauczycielom i opiekunom ze Szkół Podstawowych nr 1, 2, 3, 4, 5, 6, 8, 9, 10 i Liceum Ogólnokształcącego im. T. Kościuszki i Liceum im. T. Zana, Pruszkowskie Społeczne Liceum, Ogólnokształcące Nr 23 i Szkoła Mistrzostwa Sportowego – Liceum Ogólnokształcące Pruszków. Dziękujemy Telewizji Kablowej Tel-Kab za nagranie wideo z wydarzenia.

O godzinie 18:00 spotkaliśmy się ponownie by przywołać pamięć o społeczności i kulturze żydowskiej stanowiącej znaczącą część ludności Pruszkowa. Miejsce, gdzie zapaliliśmy znicze w kształcie menory, przez wiele lat pełniło rolę centrum życia pruszkowskiej społeczności żydowskiej. Jeszcze w międzywojniu to tutaj znajdowała się bożnica – niewielki, drewniany bet ha midrasz oraz mykwa, której posadzkę można dzisiaj jeszcze zobaczyć na placyku.

Pracownicy Muzeum Dulag 121 oraz pan Marian Skwara mówili o tym jak Żydzi w Pruszkowie zostali przesiedleni do getta utworzonego na południowych obrzeżach miasta, gdzie ponad 1300 osób stłoczono w 21 domach. Ostatnie miesiące spędzone w Pruszkowie, mieście, w którym żyli od pokoleń, zmuszeni byli spędzić w uwłaczających godności warunkach. Już pod koniec stycznia 1941 roku Niemcy podjęli decyzję o likwidacji getta.
Zgromadzeni wysłuchali fragmentów z książki wspomnieniowej „Gdyby to była fikcja…” Elsy Thon, pruszkowianki, która przeżyła gehennę pruszkowskiego i warszawskiego getta. Fragment przeczytał pan Grzegorz Zegadło.

Dziękujemy zgromadzonym za przybycie. Na upamiętnieniu obecni byli: Wicestarosta Pruszkowski pan Leszek Zarzycki, prezydent Miasta Pruszkowa pan Piotr Bąk oraz wiceprezydenci pani Dorota Kossakowska i pan Michał Landowski.