Zapraszamy do wzięcia udziału w licznych wydarzeniach organizowanych w ramach obchodów 70. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego w Powiecie Pruszkowskim. Obecny rok jest szczególną okazją do uczczenia pamięci wszystkich, którzy w okrutny sposób zostali doświadczeni przez wojnę. Chcemy objąć naszym wspomnieniem zarówno powstańców, którzy walczyli o wolną Warszawę i Polskę, jak i rzesze cywilnych mieszkańców stolicy, którzy przechodzili przez pruszkowski obóz przejściowy.

Chcielibyśmy w okresie najbliższych miesięcy naznaczonych historią walk i upadku powstania oraz istnienia obozu Dulag 121 wspólnie z Państwem wspominać przeszłość. Minione wydarzenia mają duży wpływ na naszą dzisiejszą postawę obywatelską i patriotyczną, o czym przekonaliśmy się podczas wielu spotkań ze świadkami historii i ich rodzinami. Pragniemy, aby wokół tematu powstania, obozu Dulag 121 i osobistych historii konkretnych osób nastąpiła wielopokoleniowa integracja wszystkich mieszkańców Powiatu Pruszkowskiego. Okazją do tego będą różnorodne wydarzenia. Zapraszamy na wystawy, spektakl teatralny, spotkania literackie i poetyckie, koncerty, rekonstrukcję historyczną, pokaz filmu i konferencję. Główne uroczystości odbywać się będą w niedzielę, 7 września o godz. 9:30. Mamy nadzieję, że licznie się spotkamy tego dnia na Marszu Pamięci, Mszy Świętej i Apelu Pamięci. Pozostałe spotkania będą miały miejsce w różne dni września i października.

Organizatorami obchodów są: Powiat Pruszkowski i Muzeum Dulag 121. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, Bronisław Komorowski objął honorowym patronatem całość obchodów 70. rocznicy Powstania Warszawskiego w Powiecie Pruszkowskim.

Mamy nadzieję, że załączony poniżej program obchodów 70. Rocznicy Powstania Warszawskiego spotka się z dużym zainteresowaniem mieszkańców Powiatu Pruszkowskiego i sąsiednich powiatów.

WRZESIEŃ

5 września – piątek, godz. 18.00
Starostwo Powiatowe sala konferencyjna, Pruszków, ul. Drzymały 30

Prezentacja książki „Mieszkańcy Powiatu Pruszkowskiego w Powstaniu Warszawskim”. Na książkę składa się 460 not biograficznych mieszkańców obecnego Powiatu Pruszkowskiego, którzy uczestniczyli w Powstaniu Warszawskim. Materiał został opracowany przez Zdzisława Zaborskiego, Jana Cierlińskiego i Aleksandrę Wojdę, pracownika Muzeum Dulag 121. Jest to pierwszy tom zbioru, który będziemy uzupełniali przysyłanymi przez rodziny informacjami o kolejnych osobach.

Spotkanie z bohaterkami książki „Sierpniowe Dziewczęta – 44” i jej autorką Patrycją Bukalską.
21 opowieści o walce, smaku wolności, miłości, śmierci i marzeniach zrelacjonowane przez łączniczki, sanitariuszki i żołnierki. Czasami te dziewczęta wykonywały szarą, niewdzięczną pracę na zapleczu walk – prały, gotowały, szyły. Poznajemy wydarzenia powstańcze i ich ocenę z perspektywy młodych dziewcząt, które zderzyły się z brutalnością wojny. O swoich powstańczych doświadczeniach opowiadają m.in. Krystyna Zachwatowicz-Wajda oraz Alina Janowska.

Wernisaż wystawy „Kobiety w Powstaniu Warszawskim” przygotowanej przez Muzeum Niepodległości.

Wystawa prezentuje 57 biogramów uczestniczek Powstania, zarówno tych rozpoznawalnych, jak i tych niemal nieznanych. W okresie walk powstańczych kobiety walczyły obok mężczyzn na pierwszej linii, niosły pomoc rannym, dbały o zaopatrzenie oddziałów. Ryzykowały tak samo jak mężczyźni i ginęły wśród ruin stolicy. Razem z kolegami dzieliły trudy niewoli w obozach jenieckich w Niemczech, skąd często trafiały do polskich formacji na Zachodzie. Kobiety oddały też walczącemu krajowi swoich najbliższych: mężów, synów i braci. Po wojnie dbały również o zachowanie pamięci o tamtych dniach i ich bohaterach.

Poznamy biogramy lekarek, sanitariuszek, harcerek. Wśród nich m. in. Elżbiety Zawackiej, która stała się legendą Armii Krajowej jako jedyna kobieta wśród cichociemnych ; Marii Wittekówny, pierwszej kobiety generała; Krystyny Krahelskiej, autorki popularnej piosenki powstańczej „Hej, chłopcy, bagnet na broń”.

6 września – sobota, godz. 20.00
Teren Millennium Logistic Parks w pobliżu Muzeum Dulag 121.

Spektakl teatralny „Babie lato” oparty na tekście Jerzego Kowalskiego – uciekiniera z Warszawy. Przedstawia Podkowę Leśną w okresie, kiedy tereny podwarszawskie stały się przystanią dla mieszkańców stolicy: powstańców, ukrywających się Żydów i uciekinierów z pruszkowskiego Dulagu 121. Akcja i bohaterowie dramatu stanowią wierne odzwierciedlenie ówczesnych mieszkańców miasteczka, ich dyskusji, dylematów i wyborów.
Reżyseria: Joanna Cichoń
Obsada: 30 osobowy zespół aktorów profesjonalnych i amatorów

7 września – niedziela, godz. 9.30 UROCZYSTOŚCI OFICJALNE
Teren Millenium Logistic Parks, Pruszków, ul. 3 Maja 8; Muzeum Dulag 121

Godz. 9.30 – Marsz Pamięci. Rekonstrukcja (inscenizacja) wejścia grupy warszawiaków do obozu przejściowego Dulag 121. Wcielając się w role kobiet, mężczyzn, dzieci, osób starszych wychodzących z walczącej stolicy, chcemy oddać hołd tym, których los tak tragicznie doświadczył. Idąc w Marszu będziemy wspominać członków naszych rodzin, przyjaciół, znane osoby ze świata kultury i nauki, jak również nieznane z nazwiska osoby, które przeszły przez obóz. Wejdziemy do obozu tak, jak oni – od dawnego przejazdu kolejowego przy ul. 3 Maja przez dawną Bramę Główną do hali numer 5 pod Pomnik „Tędy przeszła Warszawa”.

Godz. 10.00 – Msza święta w intencji byłych więźniów Dulag 121 i osób pomagających wypędzonym warszawiaków celebrowana przez kardynała Kazimierza Nycza Metropolitę Warszawskiego.

Godz. 11.00 – Okolicznościowe wystąpienia

Godz. 11.30 – Apel pamięci i zapalenie imiennych Zniczy Pamięci

Godz. 11.45 – Uroczyste złożenie wieńców pod pomnikiem „Tędy Przeszła Warszawa”

Godz. 12.00 – Koncert „Wolni niepokonani” w wykonaniu Warszawskiego Chóru Międzyuczelnianego pod dyrekcją Teresy Gręziak, scenariusz i reżyseria widowiska Maciej Gąsiorek.

Godz. 13.15 – Otwarcie wystawy „Zanim przybyli do Dulagu – 63 dni Powstania”
Wystawa przygotowana przez Muzeum Wojska Polskiego i Muzeum Dulag 121

Ponadto:
 „Kobiety w Powstaniu Warszawskim” – plenerowa prezentacja wystawy.
 „Pojazdy powstańczej Warszawy”- prezentacja w budynku Muzeum Dulag 121 filmu dokumentalnego wg scenariusza Jana Tarczyńskiego. Film pokazuje różnego typu pojazdy (motocykle, samochody, czołgi i pojazdy pancerne) używane przez Armię Krajową w czasie Powstania Warszawskiego. Pojazdy te były zdobyte przez powstańców albo przez nich przygotowane przed wybuchem powstania.
 Występ Kapeli „Kapsell” – piosenki okupowanej i powstańczej Warszawy towarzyszyć będą zwiedzaniu wystaw.
 Grochówka

28 września – niedziela, godz. 12.00
Sala parafialna kościoła pw. Niepokalanego Poczęcia NMP, Pruszków, ul. 3 Maja 124

Salon Poezji przygotowywany przez Stowarzyszenie K40
Gwiazdą salonu będzie znana aktorka Krystyna Tkacz, która przeczyta wiersze Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, a pieśni powstańcze śpiewać będą Karolina Skrzyńska i Julia Konarska.

PAŹDZIERNIK

8 – 9 października – środa, czwartek
Sala konferencyjna Starostwa Powiatowego w Pruszkowie ul. Drzymały 30, 4 piętro

Konferencja popularno-naukowa „Ocalić wypędzonych. Pomoc mieszkańców Pruszkowa i okolicznych miejscowości więźniom obozu przejściowego Durchgangslager (Dulag) 121. Sierpień 1944-styczeń 1945”. W konferencji uczestniczyć będą przedstawiciele świata nauki, historycy zainteresowani tematem II wojny światowej, prześladowaniem narodu polskiego, przedstawiciele organizacji społecznych, fundacji, stowarzyszeń historycznych, przedstawiciele organizacji kombatanckich, politycy parlamentarzyści i radni, przedstawiciele władz lokalnych, przedstawiciele środowiska muzealników, media zajmujące się tematyką historyczną.

Ponadto w październiku:
 Spotkanie z prof. Władysławem Bartoszewskim w ramach cyklu „Karty historii”
 „Zejść na ziemię” pokaz filmu dokumentalnego Michała Nakendy – Trepki. Projekcja z udziałem autora. Wyjątkowość tego filmu polega na tym, że prezentuje relacje nie tylko ówczesnych powstańców i cywilnych mieszkańców miasta, ale także żołnierzy Wehrmachtu, którzy na początku sierpnia 1944 roku, jako młodzi chłopcy zostali wysłani do Warszawy. Opowieściom o przeżytym koszmarze towarzyszą wyjątkowe materiały archiwalne, w tym niemieckie zdjęcia lotnicze okupowanej polskiej stolicy, odnalezione w National Archives w Waszyngtonie, a także propagandowe kroniki filmowe Generalnego Gubernatorstwa.

Muzeum Dulag 121 realizuje także projekty w ramach programów dofinansowanych przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego włączone do programu obchodów 70. rocznicy Powstania Warszawskiego. Są to:

„Laboratorium działań parateatralnych – Pruszków”
Projekt jest interdyscyplinarnym zadaniem wykorzystującym sztukę parateatralną – performance w edukacji historycznej i upamiętnieniu funkcjonowania obozu Durchgangslager (Dulag) 121 w Pruszkowie. Zakłada przeprowadzenie warsztatów teatralnych dla młodzieży ponadgimnazjalnej ze szkół pruszkowskich i zrealizowanie spektaklu performance w przestrzeni miejskiej podejmującego temat obozu. Istotą projektu jest włączenie uczniów w obchody rocznicowe, co pozwoli na wypracowanie atrakcyjnej dla młodzieży formy upamiętniania lokalnej historii. Uliczny performance planowany jest na sobotę, 25 października.

„Ścieżki historii – konkurs gimnazjalny”
Projekt edukacyjny skierowany w głównej mierze do młodzieży gimnazjalnej uczącej się w szkołach na terenie powiatu pruszkowskiego. Jest oryginalną propozycją obejmującą edukację historyczną, upowszechnianie lokalnego dziedzictwa kulturowego i kształtowanie aktywnej postawy przywiązania do „małej ojczyzny”. Efektem projektu będzie bezpłatna publikacja udostępniona na zasadach Creative Commons zawierająca przygotowane przez uczestników ścieżki zadań oraz informacje historyczne o miejscowościach powiatu. Będzie to atrakcyjne narzędzie edukacyjne do wykorzystania przez szkoły oraz inne zainteresowane osoby i zarazem młodzieżowy przewodnik po historii będą dystrybuowane w listopadzie.