19 KWI
1943
19 kwietnia 1943 r., przy skrzyżowaniu ul. Gęsiej i Nalewki padły pierwsze strzały Powstania w Getcie Warszawskim. Bojowcy Żydowskiej Organizacji Bojowej – organizacji powołanej jeszcze w lipcu 1942 r. – ostrzelali wówczas wkraczające na teren Getta w celu jego likwidacji kolumny niemieckich żołnierzy. Dowódcą jednej z grup bojowych walczących pierwszego dnia Powstania przy Nalewkach był pruszkowianin Zachariasz Arsztajn. Urodził się 27 marca 1923 r. w Pruszkowie w domu przy ul. Kościuszki 9. W Pruszkowie uczęszczał do świeckiej szkoły żydowskiej, a po jej ukończeniu uczył się w Warszawie w żydowskim seminarium nauczycielskim. Był działaczem organizacji Frajhajt (młodzieżowej organizacji socjaldemokratycznej), a w późniejszym okresie przygotowującej młodzież do wyjazdu do Palestyny syjonistycznej organizacji Dror, która w czasie okupacji niemieckiej opowiedziała się za zbrojną walką z Niemcami. Do warszawskiego getta trafił zapewne w 1941 r. po likwidacji pruszkowskiego getta. W 1943 r. brał udział w pierwszej akcji zbrojnej, tzw. akcji styczniowej, która wymierzona była przeciwko wkraczającym do getta Niemcom. W lutym 1943 r. brał udział w likwidacji agenta gestapo Alfreda Nossiga. Był dowódcą grupy o nazwie „Aial”. W trakcie Powstania był jednym z przywódców walczącej młodzieży. 19 kwietnia dowodził grupą około 30 bojowców walczących przy rogu Nalewek i Gęsiej, a następnie walczył w bunkrach przy Nalewkach. W walkach powstańczych zginęli także Hela Farbman (urodzona w Pruszkowie w 1922 r.) oraz Szlamek Szuster (urodzony w Pruszkowie w 1926 r.)