Wystawy

 „Dulag 121 – 80 lat później”  – wystawa fotografii Jerzego Mąkowskiego

Wystawa fotografii Jerzego Mąkowskiego – fotografika, członka grupy twórczej „Stodoła 60”, członka ZPAF-u, autora fotografii krajobrazowych, architektury, socjologicznej i reportażowej. Jerzy Mąkowski miał cztery i pół roku, kiedy wraz z rodziną został wypędzony z warszawskiej Woli do obozu przejściowego w Pruszkowie. Państwo Mąkowscy mieszkali przy ul. Twardej 43. Do obozu trafili 8 września 1944 r., gdzie cudem uniknęli rozdzielenia podczas segregacji i transportu do III Rzeszy. Wszyscy razem wysłani zostali transportem w głąb Generalnego Gubernatorstwa, do wsi Nieznanowice, niedaleko Włoszczowy, gdzie mieszkali do zakończenia wojny. Z wyjścia z Warszawy i pobytu w obozie pan Jerzy pamięta pojedyncze kadry i sceny. W 2023 roku odwiedził Muzeum, aby przejrzeć archiwalne fotografie z nadzieją, że te odświeżą pamięć tamtych wydarzeń. Wówczas zrodził się pomysł zorganizowania wystawy fotografii, które powstały podczas wizyt na terenie dawnego obozu przejściowego w Pruszkowie. Wernisaż wystawy miał miejsce w siedzibie Muzeum 11 maja 2024 r.

W konspiracji. Działalność Wojskowej Służby Kobiet w VI Rejonie „Helenów” VII Obwodu „Obroża”  AK w latach 1939-1945 (2023)

Na 24 planszach prezentujemy historię Wojskowej Służby Kobiet – pomocniczej służby działającej w ramach Armii Krajowej na terenie Pruszkowa, Piastowa, Ursusa, Sękocina i Raszyna, ze szczególnym uwzględnieniem odtworzenia struktur tej organizacji i przedstawienia zakresu działalności jej poszczególnych referatów. Na wystawie znalazły się również informację dotyczące procesu formowania się kobiecych formacji w okupowanym Pruszkowie. Służba kobiet miała okazać się kluczowa w momencie wybuchu Powstania Warszawskiego. Członkinie WSK  z referatu łączności, sanitarnego, gospodarczo-administracyjnego i ochronno-wartowniczego z niezwykłą determinacją i odwagą niosły pomoc medyczną, materialną i duchową wypędzonej ludności cywilnej i powstańcom, którzy znaleźli się w obozach przejściowych w Pruszkowie, Piastowie i Ursusie. Na wystawie nie zabrało także informacji na temat powojennych losów niektórych z członkiń WSK oraz ich działalności na rzecz upamiętnienia bohaterek i bohaterów II wojny światowej. Tekstom merytorycznym towarzyszy wybór cytatów pochodzących ze wspomnień byłych członkiń WSK. Narracja historyczna została wzbogacona o unikalne dokumenty, relacje, raporty i meldunki ze zbiorów m.in. żołnierza AK i znawcy wojennej historii Pruszkowa Zdzisława Zaborskiego oraz komendantki łączności WSK VI Rejonu „Helenów”  Henryki Zdanowskiej. Na wystawie znalazły się również archiwalne fotografie i dokumenty z zasobów Archiwum Nowych, Centralnej Biblioteki Wojskowej i Fundacji Generał Elżbiety Zawackiej oraz poglądowe mapy, które przybliżą współczesnemu odbiorcy realia warunków konspiracyjnych na terenie Pruszkowa  i okolicznych miejscowości. Scenariusz i teksty: Iwona Burzyńska; konsultacja historyczna: dr Mirosław Wawrzyński, dr. hab. Jacek Sawicki; projekt graficzny i opracowanie graficzne: Aleksander Drożyner. Wystawę honorowym patronatem objęli: Krzysztof Rymuza Starosta Pruszkowski, Paweł Makuch Prezydent Miasta Pruszkowa, Archiwum Akt Nowych w Warszawie, Centralna Biblioteka Wojskowa w Warszawie i Fundacja Generał Elżbiety Zawackiej.

Pruszkowskie koła. Rzecz o cyklizmie i Towarzystwie Cyklistów w Pruszkowie (2022)

Przygotowana z okazji Nocy Muzeów w 2022 r. wystawa poświęcona jest dziejom rowerów oraz  historii Towarzystwa Cyklistów w Pruszkowie. Na 24 planszach (100×120 cm) prezentujemy skrótowe dzieje wynalezienia rowerów, pierwszych mazowieckich stowarzyszeń i fabryk rowerowych, a także stroju i przepisów dotyczących jazdy, a także historię TPC – najprężniej działającego międzywojennego pruszkowskiego klubu sportowego. Opowieściom towarzyszy wybór cytatów z dawnej pruszkowskiej i ogólnopolskiej prasy, fotografii dokumentujących działalność Towarzystwa ze zbiorów Książnicy Pruszkowskiej, skany dokumentów oraz zdjęcia artefaktów związanych z jego działalnością ze zbiorów Muzeum Sportu i Turystyki w Warszawie. Scenariusz wystawy przygotowali Maciej Boenisch i Łukasz Kubacki. Wystawę honorowym patronatem objął Starosta Pruszkowski Krzysztof Rymuza.

Pruszków i okolice na dawnych mapach (2021)

Na wystawie na 20 planszach (100×120 cm) prezentujemy reprodukcje 26 map (lub ich fragmentów) przedstawiających Pruszków i najbliższe okolice począwszy od pierwszej połowy XVIII w. aż do późnych lat 50. XX w. Wśród nich znalazły się kunsztownie wykonane XVIII-wieczne mapy ozdobione okazałymi godłami i kartuszami, pierwsze precyzyjne mapy topograficzne z XIX w., mapy drogowe, kolejowe i okolicznościowe, cywilne i wojskowe, a także pierwsze plany osady oraz miasta Pruszków. Reprodukcjom towarzyszy komentarz historyczny poświęcony dziejom tworzenia map oraz historii rozwoju wsi i majątków najbliższej okolicy Pruszkowa, a w szczególności tych, które w 1916 r. znalazły się w granicach miasta, a także wskazówki pomagające w lekturze prezentowanych reprodukcji. Wystawę honorowym patronatem objęli Starosta Pruszkowski Krzysztof Rymuza oraz Prezydent Miasta Pruszkowa Paweł Makuch.

Żbików na dawnej fotografii (2019)

Wystawa „Żbików na dawnej fotografii” na 20 planszach przedstawia wybór archiwalnych fotografii dokumentujących najstarsze obiekty najstarszej dzielnicy Pruszkowa. Dzieje Żbikowa sięgają XIII wieku. Była to wówczas wieś należąca do biskupa poznańskiego, który w Żbikowie miał swoją letnią rezydencję. Prawdopodobnie już w XVI wieku we wsi wybudowano pierwszy murowany kościół pod wezwaniem św. Andrzeja i Małgorzaty, który przedstawia najstarsza znana nam fotografia Żbikowa pochodząca ze zbioru zdjęć dokumentujących okolice Warszawy z około 1890 roku. Dzisiejszą świątynie ukończono dopiero w 1914 r. Raptowny rozwój Żbikowa nastąpił na przełomie XIX i XX wieku, kiedy rozpoczęły działalność w 1897 r. Warsztaty Kolejowe. Wokół nich powstała robotnicza dzielnica Żbikówek, a wzdłuż ul. Głównej (dzisiejszej 3 Maja) powstawały sklepy, zakłady usługowe i fabryki. Prezentowane fotografie z archiwum Książnicy Pruszkowskiej, Muzeum Dulag 121 oraz z prywatnych zbiorów mieszkańców, dokumentują życie wsi, osady fabrycznej, a następnie dzielnicy prężnie rozwijającego się miasta Pruszków zarówno w międzywojniu, jak i we wcześniejszym okresie. Autorem scenariusza wystawy jest Maciej Boenisch, zaś koncepcji graficznej Jakub Sudra.

Solidarity and support Support for the people of Warsaw and the surrounding area, banished in the times of the Warsaw Uprising and after its ending (2018)

W 2018 roku wystawa Solidarność i wsparcie prezentowana była w Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku. Z tej okazji powstała polsko-angielska wersja wystawy poświęcona szeroko zakrojonej akcji pomocowej na rzecz wypędzonych, którą zorganizowały legalnie i konspiracyjnie działające organizacje pomocowe oraz tysiące wolontariuszy. Choć akcja dotyczyła setek tysięcy Warszawiaków, temat ten przez lata nie doczekał się szerszego opracowania. Wystawa w syntetyczny sposób (na 20 planszach) przedstawia kolejne etapy wygnania i tułaczki, formy pomocy udzielonej wygnanym oraz organizacje, które zaangażowały się w pomoc. Historycznej narracji towarzyszy bogaty materiał źródłowy: fragmenty raportów organizacji pomocowych oraz relacji świadków historii, archiwalne fotografie i dokumenty, a także mapy i infografiki, ukazujące przebieg i skalę ówczesnych wydarzeń. Autorami scenariusza wystawy są: Małgorzata Bojanowska, Maciej Boenisch, Aleksandra Wojda; koncepcji graficznej: Łukasz Kubacki; tłumaczenie: Muzeum II Wojny Światowej.

Solidarność i wsparcie. Pomoc dla ludności Warszawy i okolic, wypędzonej w czasie Powstania Warszawskiego (2015)

Przygotowana w 2015 roku przez Muzeum Dulag 121 wystawa planszową Solidarność i wsparcie poświęcona jest szeroko zakrojonej akcji pomocowej na rzecz wypędzonych, którą zorganizowały legalnie i konspiracyjnie działające organizacje pomocowe oraz tysiące wolontariuszy. Choć akcja dotyczyła setek tysięcy Warszawiaków, temat ten przez lata nie doczekał się szerszego opracowania. Wystawa w syntetyczny sposób (na 20 planszach) przedstawia kolejne etapy wygnania i tułaczki, formy pomocy udzielonej wygnanym oraz organizacje, które zaangażowały się w pomoc. Historycznej narracji towarzyszy bogaty materiał źródłowy: fragmenty raportów organizacji pomocowych oraz relacji świadków historii, archiwalne fotografie i dokumenty, a także mapy i infografiki, ukazujące przebieg i skalę ówczesnych wydarzeń. Uzupełnieniem wystawy jest 60-stronicowy katalog. Autorami scenariusza wystawy są: Małgorzata Bojanowska, Maciej Boenisch, Aleksandra Wojda; koncepcji graficznej: Łukasz Kubacki.
Istnieje możliwość wypożyczenia wystawy. Jeśli byliby Państwo zainteresowani, prosimy o kontakt.