Archiwum fotografii i dokumentów

Szpital w Tworkach

Uroczysta inauguracja Warszawskiej Lecznicy dla Obłąkanych odbyła się 21 listopada 1891 r. Była to wówczas jedna z najnowocześniejszych placówek tego typu w Imperium Rosyjskim, a jej otwarcie przyczyniło się – podobnie jak powstanie fabryk w przypadku Pruszkowa i Żbikowa – do raptownego rozwoju osiedla Tworki. Choć lecznica zarządzana była przez Rosjan – pierwszym dyrektorem mianowano Władymira Nikołajewicza Chardina, a jego następcą w 1904 r. został Iwan Sabasznikow – od początku pracowali w niej polscy lekarze psychiatrzy. Szybko tworkowska lecznica stała się jednym z mateczników rozwijającej się wówczas polskiej psychiatrii. Ze szpitalem w późniejszych latach związani byli zasłużeni lekarze i akademicy, dziś uznawani za twórców polskiej psychiatrii, tj. Rafał Radziwiłłowicz, Witold Łuniewski, Feliks Kaczanowski czy Jan Mazurkiewicz. Wielu z nich – m.in. twórca szpitala na Wrzesinie dr Edward Steffen czy oddany społecznik, a od 1917 r. radny miejski dr Józef Handelsman – związało się z Pruszkowem i energicznie pracowało na rzecz jego rozwoju. W międzywojniu Szpital kontynuował swoje szczytne tradycje jako jedna z najnowocześniejszych instytucji psychiatrycznych w II Rzeczpospolitej. Pierwszym polskim dyrektorem lecznicy został w 1919 r. Witold Łuniewski – prekursor polskiej szkoły psychiatrii sądowej i penitencjarnej, odznaczony Krzyżem Niepodległości za działalność POW w Sieradzu. To on był także inicjatorem rozbudowy szpitalnego kompleksu wraz z otaczającym go parkiem, który zmodernizowano zgodnie z żywą wówczas wśród architektów koncepcją „miast ogrodów”, znaną pruszkowianom z sąsiedniej Podkowy Leśnej, Milanówka czy Komorowa.