We wtorek, 30 stycznia wspólnie z mieszkańcami Pruszkowa upamiętniliśmy 83. rocznicę likwidacji pruszkowskiego getta i wspomnieliśmy tragiczne losy pruszkowskich Żydów wywiezionych do getta warszawskiego. Wydarzenie zostało zorganizowane przez Muzeum Dulag 121, Powiat Pruszkowski, Miasto Pruszków i Pana Mariana Skwarę.

Historia likwidacji pruszkowskiego getta
30 stycznia obchodziliśmy rocznicę likwidacji pruszkowskiego getta. W 1941 roku Niemcy podjęli decyzję o przesiedleniu Żydów z Pruszkowa na teren getta warszawskiego. Wszyscy mieszkańcy getta zostali przewiezieni ciężarówkami na teren Warsztatów Kolejowych, gdzie odbyła się dezynfekcja, a następnie transportami kolejowymi przez Dworzec Gdański na teren warszawskiego getta. Stamtąd byli oni przewiezieni do obozów zagłady. Ogromna większość z nich zginęła w Treblince. Ocalała garstka.

Rocznica likwidacji getta
W 83. lata po tych wydarzeniach spotkaliśmy się, aby wspólnie z mieszkańcami upamiętnić tragedię pruszkowskich żydów. Uroczystości zorganizowaliśmy tradycyjnie w miejscu wyjątkowym dla historii naszego miasta – placu gdzie jeszcze ponad 80 lat temu mieściła się żydowska bożnica i mykwa i gdzie toczyło się centrum życia społeczności żydowskiej. To tam mieszkańcy Pruszkowa pochodzenia żydowskiego spotykali się codziennie by wspólnie modlić się, świętować, rozmawiać.

Podczas tegorocznych uroczystości chcieliśmy zwrócić szczególną uwagę na losy dzieci i młodzieży. Jednym z elementów upamiętnienia były tabliczki z 86. nazwiskami uczniów, którzy tuż przed wybuchem II wojny światowej uczęszczali na lekcje religii mojżeszowej do Szkoły Powszechnej im. T. Kościuszki. Nazwiska te pochodziły z dziennika szkolnego z roku 1937/38 znalezionego 20 lat temu w Liceum im. Kościuszki przez Panią Annę Zegadło.

Spotkanie upamiętniające dla młodzieży
Dzień 30 stycznia rozpoczęliśmy od spotkania z młodzieżą z pruszkowskich szkół podstawowych i liceów. Edukatorki z Muzeum Dulag 121 oraz Pan Marian Skwara przybliżyli uczniom historię miejsca, w którym się zebraliśmy, opowiedzieli o wydarzeniach związanych z obchodzoną tego dnia rocznicą, a także o nazwiskach znajdujących się na tabliczkach. Został również odczytany fragment wspomnieniach Michała Głowińskiego, który jako 6-letni chłopiec znalazł się w grupie Żydów z Pruszkowa przetransportowanych do getta warszawskiego. Na zakończenie uroczystości uczniowie wspólnie z nauczycielami zapalili symboliczne światło przy każdej z tabliczek.

Dziękujemy tak licznie zgromadzonej młodzieży za zaangażowanie!

W wydarzeniu wzięli udział uczniowie i nauczyciele ze szkół:

• Szkoła Podstawowa nr 1 im. Józefa Piłsudskiego
• Szkoła Podstawowa nr 3 im. Miry Zimińskiej-Sygietyńskiej
• Szkoła Podstawowa Nr 4 im. Jana Pawła II
• Szkoła Podstawowa nr 9 im. Marii Skłodowskiej – Curie
• Szkoła Podstawowa nr 10 im. Marii Konopnickiej
• LO im. Tadeusza Kościuszki w Pruszkowie
• LO im. Tomasza Zana w Pruszkowie
• Szkoła Mistrzostwa Sportowego LO w Pruszkowie
• Zespół Szkół nr 1 – im. Stanisława Staszica w Pruszkowie

Wieczorne uroczystości upamiętniające
Wieczorem 30 stycznia zgromadziliśmy się na placu dawnej bożnicy i mykwy, tym razem z dorosłymi mieszkańcami Pruszkowa, którzy wspólnie z nami chcieli upamiętnić wydarzenia związane z 83. rocznicą likwidacji pruszkowskiego getta.

Wydarzenie poprowadził kustosz Muzeum Dulag 121, który przybliżył temat likwidacji getta w Pruszkowie i losów pruszkowskiej społeczności żydowskiej.

Jednym z gości przybyłych na uroczystość był Naczelny Rabin Polski Michael Schudrich, który odmówił modlitwę upamiętniającą. Następnie Pan Grzegorz Zegadło odczytał fragment wspomnień prof. Michała Głowińskiego.

Podczas uroczystości byli obecni przedstawiciele Muzeum Getta Warszawy, Muzeum POLIN oraz Żydowskiego Insytutu Historycznego.

W imieniu organizatorów wydarzenia – Muzeum Dulag 121, Powiatu Pruszkowskiego, Miasta Pruszkowa i Pana Mariana Skwary – dziękujemy wszystkim za obecność.

Video-relacja z wydarzenia : link.